Κυριακή 2 Νοεμβρίου 2014

Ελένο Σάνια: Χρειαζόμαστε επειγόντως μια επανάσταση των συνειδήσεων


το βρήκαμε εδώ

Η συνέντευξη του Ελένο Σάνια που ακολουθεί έχει δοθεί στον Αντρέου Χερέθ, για την επιθεώρηση El pollo urbano, τεύχος146, με αφορμή την κυκλοφορία στα καστιγιάνικα του βιβλίου του “Η ελευθεριακή επανάσταση”.
Αναδημοσιεύουμε προκειμένου να γίνει γνωστότερη η οπτική του συγγραφέα με αφορμή την επίσκεψή του στην Αθήνα. Ευχαριστούμε τον Μιχάλη Τ. για τη μετάφραση. (εκδόσεις Στάσει Εκπίπτοντες)

– Το βιβλίο σου, Η ελευθεριακή επανάσταση εκδόθηκε το 2001 στην Γερμανία και τώρα (Σ.τ.ε: 2010) μεταφράστηκε στα καστιλλιάνικα και εκδόθηκε στην Ισπανία: τι σε οδήγησε λοιπόν στο να ρίξεις το βλέμμα προς τα πίσω, στην ισπανική επανάσταση της δεκαετίας του ’30;
– Το κίνητρο το οποίο πριν από δώδεκα χρόνια τώρα με οδήγησε στην απάφαση να γράψω το βιβλίο, υπάκουε σε μια αυθόρμητη απόκριση, όχι σε ένα εκ των προτέρων σχεδιασμένο έργο. Συνέβη το ακόλουθο: καλεσμένος από το Πανεπιστήμιο του Μαρβούργου για να δώσω μια διάλλεξη πάνω στον απολίτιστο1 πόλεμό μας, διαπίστωσα ότι το ακροατήριο είχε μια εντελώς στρεβλή ιδέα γι” αυτόν· μέχρις σημείου ορισμένοι από τους παρευρισκόμενους στη συνάντηση να θεωρούν δεδομένο ότι ο -ηγέτης του POUM2 ο οποίος δολοφονήθηκε από Ισπανούς ή Ρώσους σταλινιστές- Αντρές Νιν ήταν πράκτορας στην υπηρεσία του Φράνκο και του φασισμού. Αγανακτισμένος και χωρίς στιγμή να το σκεφτώ, τηλεφώνησα το επόμενο πρωί στις εκδόσεις Nautilus στο Αμβούργο για να τους προτείνω να κάνουν βιβλίο την εισήγησή μου. Ενάμιση χρόνο αργότερα θα παρουσιαζόταν το DIE LIBERTÄRE REVOLUTION- Die Anarchisten im spanischen Bürgerkrieg.[Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ – Οι Αναρχικοί στον ισπανικό εμφύλιο].

– Πόσο επιστημονικό, πόσο δοκιμιακό ή/και προσωπικο είναι το έργο; Ποιες είναι οι κύριες πηγές που χρησιμοποίησες στην έρευνα σου;
– Σε ποιό βαθμό ή όχι είναι «επιστημονικό» το έργο μου, το αφήνω στην κρίση των ειδικών και των αναγνωστών μου. Τούτου λεχθέντος, θα προσθέσω ότι η έννοια του «επιστημονικου» ως συνώνυμου της αντικειμενικότητας και της επαγγελματικής αυστηρότητας, έχει χρησιμοποιηθεί επανειλημμένως για να διαστρεβλώσει την πραγματικότητα και να εξυπηρετήσει νόθα ιδεολογικά συμφέροντα, όπως συνέβη και με ένα μεγαλύτερο ή μικρότερο κομμάτι της βιβλιογραφίας σχετικά με την αδερφοκτόνο διένεξη στη χώρα μας. Το έργο μου είναι, κατά πρώτο λόγο, ένα κλασικής κοπής αφηγηματικό έργο, όπου η εξιστόρηση κι η ερμηνεία γίνεται συγχρόνως από την ελευθεριακή μου οπτική. Οι 400 σελίδες του βιβλίου περιέχουν ένα εκτεταμένο βιβλιογραφικό επίμετρο με περίπου 700 παραθέματα στα καστιλλιάνικα, γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά, καταλανικά και ιταλικά. Συμβουλεύτηκα επίσης τα αρχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Κοινωνικής Ιστορίας του Άμστερνταμ και άλλες γραπτές πηγές. Ωστόσο, η πολυτιμότερη πηγή πληροφοριών ως insider και γνωρίζοντας από πρώτο χερι, όντας από την παιδική μου ηλικία στα ενδότερα του Ελευθεριακού Κινήματος και λόγω προσωπικών δεσμών ή φιλίας μου με τους πλέον εξέχοντες αγωνιστές της CNT και της FAI3, ήταν όσα έμαθα απ” αυτούς, ξεκινώντας από τον πατέρα μου, σύντροφο και φίλο των Σαλβαδόρ Σεγκί, Χοάν Πεϊρό και Άνχελ Πεστάνια.

– Δεν έχω διαβάσει το βιβλίο, έχω όμως διαβάσει και ακούσει κάποιες συνεντεύξεις σου. Σε αυτές ισχυρίζεσαι ότι -αντίθετα με όσα σημειώνει ο Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ- η ελευθεριακή επανάσταση στην Ισπανία δεν ήταν ένα σύντομο καλοκαίρι, παρά ξεκίνησε με τον πόλεμο και με τον πόλεμο τελείωσε. Πότε θεωρείς ότι αρχίζει να σφυρηλατείται το ισχυρό ιβηρικό αναρχικό κίνημα το οποίο έφτασε στο μέγιστο σημείο του το 1936-1937;
– Στο βιβλίο του, Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας, ο Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ σκιαγραφεί ένα πλαίσιο κατ” ουσίαν θετικό για την δράση του ισπανικού αναρχοσυνδικαλισμού. Η επιλογή αυτού του περισσότερο συμβολικού παρά πραγματικού τίτλου δεν μου φαίνεται σημαντική, αν και εγώ στο βιβλίο μου, πράγματι, αναφέρομαι σ” αυτόν. Ως οργανικό κίνημα, ο αναρχισμός αρχίζει να αποκτά συγκεκριμένη μορφή μετά το 1864 και την ίδρυση της Διεθνούς Ένωσης Εργατών [1ης Διεθνούς] στο Λονδίνο, ως μαζικό κίνημα όμως εδραιώνεται από τις αρχές του 20ού αιώνα, όπως συμπεραίνεται από την ίδρυση της Εθνικής Συνομοσπονδίας Εργασίας το 1910.

– Σχολίασες κατά την τηλεφωνική μας κουβέντα ότι το βιβλίο σου είναι ένα ιστορικό έργο το οποίο προσέφερε μιαν αρκετά κριτική ματιά στο ρόλο του PCE4 υπέρ (ή κατά) της ελευθεριακής επανάστασης: ποιο θεωρείς ότι ήταν το μεγαλύτερο ανόμημα των Ισπανών κομμουνιστών; Υπάρχουν ορισμένες φωνές που φτάνουν στο σημείο να κατηγορούν τους κομμουνιστές ότι διέταξαν την δολοφονία του Ντουρρούτι, ως προϋπόθεση που τέθηκε από την Μόσχα για να εξακολουθήσει να στηρίζει στρατιωτικά την Δημοκρατία.
– Οι κομμουνιστές του PCE και του PSUC5 πολέμησαν με φωτιά και τσεκούρι όχι μόνο τις ελευθεριακές συλλογικότητες, αλλά και όποιον εναντιωνόταν στις ολέθριες επιταγές του Στάλιν, κάτι που έπραξαν και με τους αγωνιστές του POUM ή με τον Λάργο Καμπαγιέρο ο οποίος, σε αντίθεση με τον Νεγκρίν, είχε την γενναιότητα να τους αντιταχθεί και να πετάξει έξω από το γραφείο του τον Ρώσο πρέσβη. Ποτέ δεν αναρωτήθηκα ποιο ήταν το μεγαλύτερο ανόμημα που διέπραξαν οι Ισπανοί κομμουνιστές, αφού πάντοτε τους θεωρούσα, συνολικά, ως παράγοντα ανάσχεσης και ξένο σώμα μέσα στην εργατική παράδοση της χώρας μας. Όσον αφορά στο θάνατο του Ντουρρούτι και τα βαθύτερα αίτια του, στερούμαι επαρκούς κι αξιόπιστης πληροφόρησης, ώστε θα παραθέσω εικοτολογίες ή θα χαθώ σε εικασίες σχετικά με το τι συνέβη.

– Παρ” όλα αυτά, αρκετοί έχουν τη γνώμη ότι ο υπέρμετρος ουτοπισμός της CNT ήταν η αιτία για την ήττα της δημοκρατίας στον πόλεμο κατά του Φράνκο. Ποια είναι η γνώμη σου αναφορικά;
-Η επίρριψη στο Ελευθεριακό Κίνημα της ευθύνης για την στρατιωτική ήττα της Δημοκρατίας, λόγω του ότι ήθελε να κάνει ταυτοχρόνως πόλεμο και επανάσταση, υποδηλώνει ταύτιση με τη θέση που διέχυσε από την πρώτη στιγμή ο Στάλιν με τους τραμπούκους και συνεργούς του στην Ισπανία -θέμα με το οποίο ασχολούμαι εκτεταμένα στο βιβλίο μου. Η δημοκρατική πλευρά έχασε τον πόλεμο διότι δεν είχε επαρκή οπλισμό και διότι ο Στάλιν επέβαλε μιαν επιμελητεία η οποία σκοπό δεν είχε να καταστήσει δυνατή τη νίκη, αλλά να παρατείνει τον πόλεμο κάνοντας τον Χίτλερ να αναβάλλει την επικείμενη επίθεσή του στη Σοβιετική Ένωση -μια ακόμη κρίσιμη πτυχή την οποία αναλύω εις βάθος στο βιβλίο μου. Ο Λάργο Καμπαγιέρο αποπέμφθηκε επειδή ακριβώς επιθυμούσε να επιλέξει μια πολεμική στρατηγική εντελώς αντίθετη απ” αυτήν που επέβαλλε η Μόσχα.

– Ποια πιστεύεις ότι υπήρξαν τα μεγαλύτερα λάθη του ισπανικού αναρχισμού; Υπάρχουν φωνές που τον υποδεικνύουν ως τον κύριο υπεύθυνο για την αδιάκριτη χρήση βίας και την καταστολή εντός της δημοκρατικής περιοχής: Συμφωνείς;
– Το πρώτο μεγάλο λάθος στο οποίο υπέπεσαν οι αναρχοσυδικαλιστές ηγέτες έλαβε χώρα στη Βαρκελώνη και συνίστατο στο ότι έδειξαν, αφελώς, εμπιστοσύνη στην αλληλεγγύη και την αφοσίωση εχθρικών πολιτικών ομάδων και χώρων, οι οποίοι μέσα σε λίγο καιρό κατάφεραν να εξουδετερώσουν την ελευθεριακή ηγεμονία και να επιβάλλουν τα δικά τους συμφέροντα και σκοπούς. Το δεύτερο μεγάλο λάθος τους ήταν ο γραφειοκρατισμός και η εμμονή στους κανονισμούς των αναρίθμητων Επιτροπών που αναδύθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά κι η απομάκρυνσή τους από τις μάζες της συνομοσπονδίας. Εξίσου μοιραίο ήταν και το ότι ένα πρόσωπο τόσο αδίστακτο και αποφασισμένο σαν τον Μαριανέτ, τον οποίο στήριζε δεόντως η Φεδερίκα Μοντσένυ, θα διεύθυνε κατά τη διάρκεια του πολέμου την Εθνική Επιτροπή της CNT, για να μην μιλήσουμε για άλλες ανθρώπινες μικρότητες. Σε ό,τι αφορά τη βία και τα εγκλήματα που τελέστηκαν στην δημοκρατική πλευρά, ένα από τα κομμουνιστικά στρατηγήματα ήταν να καταστήσει υπεύθυνη την CNT-FAI για όλες τις ενέργειες που συνιστούσαν κατάχρηση εξουσίας, τις υπερβολικές ποινές και τις πράξεις εκδίκησης που διεπράχθησαν στην πλευρά αυτή. Δεν έλειψαν, αναμφίβολα, τα τυχάρπαστα στοιχεία κι οι ψευτοαναρχικοί οι οποίοι, εκμεταλλευόμενοι την συνομοσπονδιακή τους ταυτότητα και παραβαίνοντας τις ρητές οδηγίες που επανειλημμένως είχαν δώσει τα ελευθεριακά όργανα, επιδόθηκαν σε λεηλασίες και βιαιότητες, έβαλαν φωτιά σε εκκλησίες και σκότωσαν άμοιρους μοναχούς και ιερείς. Αυτό που η αντιελευθεριακή προπαγάνδα αποσιωπά είναι το ότι οι αληθινοί αναρχικοί όχι μόνο δεν συμμετείχαν σε τέτοια αιματηρά γεγονότα, αλλά έσωσαν ανθρώπους των οποίων η ζωή απειλείτο, όπως έκαναν ο Χοάν Πεϊρό κι ο πατέρας μου στο Ματαρό και τη Βαρκελώνη ή ο Ζοσέπ Αλομά στην Ταραγόνα, για να μην αναφέρω παρά μόνο παραδείγματα που γνωρίζω από πρώτο χέρι. Αυτό που δεν έκανε ούτε η CNT ούτε η FAI κατά τη διάρκεια του πολέμου, ήταν να οργανώσουν μυστικές αστυνομίες και φυλακές για να βασανίζουν και να δολοφονούν τους πολιτικούς τους αντιπάλους, όπως έκανε το κομμουνιστικό κόμμα το οποίο κατηγορούσε τους αναρχικούς ότι υπέθαλπαν την αναταραχή και το χάος.

– Συγγραφείς, όπως ο Νόαμ Τσόμσκυ φρονούν ότι η ισπανική ελευθεριακή επανάσταση υπήρξε μοναδική: πιθανότατα η τελευταία αυθεντική επανάσταση με ισχυρές ηθικές και ουτοπιστικές βάσεις. Κατά τη γνώμη σου, ποια στοιχεία έκαναν δυνατή αυτή την επανάσταση και παράλληλα έφτασαν το ισπανικό αναρχικό κίνημα σ” αυτό το επίπεδο κοινωνικής συναρμογής και οργάνωσης;
– Ο Νόαμ Τσόμσκυ είχε δίκιο. Σε αντίθεση με τον καθαρά ολοκληρωτικό και καταναγκαστικό χαρακτήρα της επανάστασης των μπολσεβίκων του 1917 και αυτής που θεμελίωσε ο Μάο Τσε Τουνγκ στην Κίνα, η κοινωνική επανάσταση που έφεραν εις πέρας οι Ισπανοί ελευθεριακοί βασίστηκε στην αρχή της οικειοθελούς ένωσης και αυτοδιάθεσης. Αν αυτός ο άθλος έγινε πραγματικότητα, τούτο οφείλεται πάνω απ” όλα στην σημασία την οποία απέδιδαν οι Ισπανοί αναρχικοί, από την πρώτη στιγμή, στην ηθική μόρφωση και την κουλτούρα, αλλά και στην αγάπη τους για την ελευθερία· στην έμφυτή αίσθηση της ισότητας και την υπεράσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Είναι σ” αυτό το ηθικό υπόβαθρο όπου θα πρέπει να αναζητήσουμε το κλειδί των ελευθεριακών συλλογικοτήτων και του υψηλού επιπέδου οργάνωσής τους. Όλες αυτές οι παραδοχές, όμως, θα έμεναν αρκετά ατελείς αν δεν επισημαίναμε ότι η κολεκτιβιστική εποποιία των Ισπανών αναρχικών ήταν η σύγχρονη ενσάρκωση των ανθρωπιστικών αξιών που οι σπουδαίοι κλασικοί του Χρυσού Αιώνα της Ισπανίας εξέφρασαν στα έργα τους, με επικεφαλής τον Θερβάντες, όπως έχω υπογραμμίσει στο βιβλίο μου· όσο κι αν αυτό δεν αρέσει καθόλου σε ορισμένους αμβλύνοες και μνησίκακους κομμουνιστές που πιστεύουν ότι η συμπαντική γνώση ήταν δημιούργημα του Καρλ Μαρξ.

– Συμπληρώνονται εκατό χρόνια από την ίδρυση της CNT και πολλές εκδόσεις επανεξετάζουν το αναρχικό κίνημα. Ωστόσο, δίνεται η αίσθηση ότι το κάνουν από συμπάθεια προς ένα κίνημα ή ιδεολογία που ανήκει στο παρελθόν, που δεν έχει πλέον ισχύ ως κοινωνικό πρότυπο. Αν παρατηρήσουμε την μικρή σημασία που έχει σήμερα η CNT ως συνδικάτο (σχεδόν υπολειμματική), το ελευθεριακό κίνημα μοιάζει να αποτελεί οριστικά υπόθεση του παρελθόντος. Σε μια εποχή όπως η σημερινή, στην οποία η κρίση του καπιταλιστικού συστήματος είναι κάτι παραπάνω από εμφανής και όπου η καταστροφή του παρόντος οικονομικού συστήματος απαιτεί βιώσιμες εναλλακτικές, πόσα πιστεύεις ότι μπορούμε να αξιοποιήσουμε απ” αυτά που μας προσφέρει η ελευθεριακή ιδεολογία; Θεωρείς ότι η αυτοδιεύθυνση ως αξία έχει μέλλον;
– Υπάρχουν αξίες όπως το καλό, η δικαιοσύνη, η φιλία ή η αλληλεγγύη που πάντοτε θα διατηρούν την εγγενή νομιμότητά τους, ακόμα και σε ιστορικές περιόδους ή κοινωνίες στις οποίες σε ποσοτικό επίπεδο θα διαδραματίζουν περιθωριακό ρόλο, πράγμα που δυστυχώς συμβαίνει στην σημερινή υστεροκαπιταλιστική κοινωνία. Αυτό είναι το μεγάλο ηθικό δίδαγμα που μας μετέδωσαν οι μεγάλοι Έλληνες διδάσκαλοι, εκ των οποίων, από ουσιαστικής άποψης, τρέφεται ο αναρχισμός. Η απόρριψη των αιώνιων αυτών αξιών συνεπάγεται ολίσθηση στον σχετικισμό, τον ιστορικισμό, τον φορμαλισμό, τον οπορτουνισμό και το «όλα επιτρέπονται» του Ιβάν Καραμαζώφ. Το βιομηχανικό και γεωργικό εργατικό δυναμικό παρελθόντων εποχών έχει αντικατασταθεί, σε μεγάλο βαθμό, από τον τριτογενή τομέα των υπηρεσιών και της δουλειάς στο γραφείο· ωστόσο, αυτή η επαγγελματική και εργασιακή διαφοροποίηση δεν σημαίνει με κανέναν τρόπο ότι η αρχή της αυτοδιεύθυνσης έχει χάσει την πρωταρχική της έννοια, όπως προσπάθησα να αποδείξω πριν χρόνια στο βιβλίο μου Συνδικαλισμός και αυτοδιαχείριση, και αργότερα σε περισσότερα από ένα βιβλία μου στην γερμανική γλώσσα. Κατά τα άλλα, ο αναρχοσυνδικαλισμός δεν είναι η μοναδική ιδεολογία ή κίνημα το οποίο έχει χάσει την δύναμη που είχε στην Ισπανία κατά τη δεκαετία του τριάντα. Διόλου μικρότερη ή ακόμη και πιο ραγδαία ήταν η ιστορική πτώση του ευρωπαϊκού κομμουνισμού και σοσιαλισμού, εκτός και αν, -είναι προφανές- θεωρούμε ως σοσιαλιστές το PSOE7 του Θαπατέρο, τον αγγλικό εργατισμό ή την γερμανική σοσιαλδημοκρατία· όλοι τους πιστοί και αφοσιωμένοι υπηρέτες της αστικής τάξης και του ιμπεριαλισμού. Επιπρόσθετα, ο συνδικαλισμός έχει καταλήξει να είναι μια ξεθωριασμένη σκιά του παρελθόντος, και τούτο ξεκινώντας από τους χαμηλούς δείκτες συμμετοχής, όχι μόνο στη Βόρειο Αμερική, αλλά και στη χώρα μας όπου τα αποκαλούμενα πλειοψηφικά συνδικάτα CCOO και UGT8 είναι στην πραγματικότητα άκρως μειοψηφικά σε σχέση με το σύνολο του ενεργού πληθυσμού.

– Έχεις 50 χρόνια που ζεις στην Γερμανία, γεγονός που ορισμένοι χαρακτηρίζουν ως εκούσια εξορία: Πώς βλέπεις εξ αποστάσεως την τωρινή Ισπανία; Πιστεύεις ότι μένει κάτι από εκείνον τον απλό και αγωνιστή άνθρωπο που περιγράφει ο Τζώρτζ Όργουελ στο βιβλίο του, Φόρος τιμής στην Καταλονία ή, αντιθέτως, είσαι της γνώμης ότι τα λεφτά κι η (πλαστή) ευμάρεια, η στηριζόμενη στον πιο ανούσιο καταναλωτισμό που έχει υποφέρει η ισπανική κοινωνία από το θάνατο του Φράνκο, εξάλειψε αυτές τις αξίες;
– Η Ισπανία που τόσο αγάπησα και για την οποία τόσο έχω αγωνιστεί στα γερμανόγλωσσα βιβλία μου και στις δημόσιες συζητήσεις της χώρας που με υποδέχθηκε, μού προκαλεί θλίψη. Τούτο ισχύει και για την πολιτική κάστα που κυβερνά τη χώρα από το τέλος της δικτατορίας και μετά, είτε πρόκειται για την δεξιά -τύπου Αθνάρ- είτε για τους οπαδούς του Φελίπε Γκονσάλες είτε για τον τωρινό ένοικο του παλατιού της Μονκλόα9. Αντί να επιλύουν τα ενδημικά προβλήματα της χώρας -έλλειψη στέρεης οικονομίας και διανεμητικής δικαιοσύνης- αφιερώνουν τις δυνάμεις τους σε αμοιβαίες προσβολές και στην κατασκευή της δημόσιας εικόνας τους. Σε επιχειρηματικό επίπεδο, η Ισπανία εξακολουθεί ως χώρα να μην έχει μια αστική τάξη άξια του ονόματος αυτού και με συναίσθηση των καθηκόντων της. Αποβλέπει μάλλον στην κερδοσκοπία παρά στη δημιουργία, γεγονός που εξηγεί γιατί σε τεχνολογικό επίπεδο εξακολουθούμε να αποτελούμε αποικία των μεγάλων ξένων ομίλων. Υπάρχει άραγε μεγαλύτερος παραλογισμός από το να πιστεύει κανείς πως το μέλλον της Ισπανίας εξαρτάται από τον τουρισμό και την βιομηχανία τούβλων; Παντού ανικανότητα, διαφθορά, ερασιτεχνισμός, στείρες κοκορομαχίες, ανεκπλήρωτες υποσχέσεις. Υπάρχουν, αναμφίβολα, μειοψηφίες που δεν έχουν χάσει εντελώς το αίσθημα της ντροπής και παλεύουν για μια Ισπανία καλύτερη απ” αυτή που έχουμε τώρα, όμως ο τύπος του αγωνιστή ή του Ισπανού που τόσο εντυπωσίασε τον Όργουελ έχει μετατραπεί σε μια όμορφη ανάμνηση του παρελθόντος. Ό,τι εν γένει έχει επικρατήσει είναι η θλιβερή Ισπανία του ντεφιού η οποία αναδύθηκε στους, γεμάτους δυστυχία, αιώνες της παρακμής.

– Η ανεργία στην Ισπανία έχει ήδη ξεπεράσει το 20 τοις εκατό του ενεργού πληθυσμού και φαίνεται ότι η οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα είναι δομική και θα προκαλέσει τριγμούς στα θεμέλια ενός οικονομικού προτύπου το οποίο πριν από πέντε χρόνια φάνταζε αδιαφιλονίκητο, παρά την τεράστια ζημιά που προκαλούσε στο κοινωνικό περιβάλλον και, κυρίως, στην ικανότητα οργάνωσης της εργατικής τάξης. Πιστεύεις ότι αυτή η κρίση μπορεί να προκαλέσει τον στοχασμό του εργαζόμενου, να τον κάνει να ανακτήσει την ταξική του συνείδηση και την ικανότητά του για αυτοοργάνωση;
– Προς το παρόν, ο υψηλός δείκτης ανεργίας, η αυξανόμενη εργατική ανασφάλεια κι οι μισθολογικές περικοπές που εισήγαγε η κυβέρνηση Θαπατέρο, αποτέλεσαν ένα σοκ για τους εργαζόμενους και τους συνδικαλιστικούς φορείς που πίστευαν ότι η ανάπτυξη του άγριου καπιταλισμού δεν ήταν ασύμβατη με την συνέχιση της υλικής ευμάρειας των μισθωτών. Η απεργία στα τέλη του Σεπτέμβρη ήταν το πρώτο ορατό σημάδι ότι άρχισαν να ανοίγουν τα μάτια τους και να αφυπνίζονται από τις αφελείς τους ψευδαισθήσεις. Από το σημείο αυτό όμως, μέχρι την ανάκτηση της ταξικής συνείδησης με την κλασική έννοια της λέξης, υπάρχει ακόμα μεγάλη απόσταση. Για να φτάσει εκείνη η στιγμή -αν φτάσει- θα είναι απολύτως αναγκαία μια μακρά διαδικασία αυτομόρφωσης, ιδεολογικής και σχετικής με τον αγώνα, κάτι που από την πλευρά του θα θέτει ως προαπαιτούμενο όρο, την απελευθέρωση του ατόμου από τον καταναλωτικό και φετιχιστικό ηδονισμό που έχει ενσταλαχθεί και στην ψυχή πολλών εργαζομένων και την επιστροφή του στις απαρχές της αυθεντικά εργατικής κουλτούρας.

– Είδαμε το σοβιετικό και το κουβανικό πρότυπο, τα οποία απέτυχαν διότι δεν εννοούσαν να καταλάβουν ότι η ουτοπία δεν μπορεί να επιβληθεί, ότι η καινούρια κοινωνία δεν χτίζεται μέσω της επιβολής, της ορθοδοξίας ή της δικτατορίας, αλλά μέσω της εκούσιας συμμετοχής των λαϊκών τάξεων και μέσω της καλώς εννοούμενης δημοκρατίας. Είδαμε το κινέζικο πρότυπο, το οποίο κάνει τον πραγματισμό σήμα κατατεθέν του και συνδυάζει στην εντέλεια την σιδερένια πολιτική δικτατορία του κομμουνιστικού κόμματος με την -σκληρότατου χαρακτήρα- νεοφιλελεύθερη οικονομική δικτατορία της αγοράς. Έχοντας φτάσει ως εδώ, υπάρχει πιστεύεις κάποια εναλλακτική στον καπιταλισμό της αγοράς ή του Κράτους; Είσαι αισιόδοξος, πιστεύεις ότι ο άνθρωπος μπορεί να σώσει τον εαυτό του;
– Οι άνθρωποι, στην τεράστια πλειοψηφία τους, ζουν σήμερα σε καθεστώς αποξένωσης και πραγμοποίησης· εξού και έχουν χάσει την συνείδηση της ανθρώπινης ταυτότητάς τους, μετατρεπόμενοι σε ανδρείκελα της κατεστημένης εξουσίας, είτε στην αυταρχική της μορφή -όπως στην Κούβα ή την Κίνα- είτε στην τυπικά δημοκρατική, όπως στο καπιταλιστικό ημισφαίριο. Η αυτοσωτηρία του ανθρώπου, στην οποία κάνεις νύξη, δεν είναι αδύνατη, αλλά βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα ελάχιστα πιθανή, όχι μόνο διότι αυτοί που ιδιοποιούνται την εξουσία θα κάνουν ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς για να την αποτρέψουν, αλλά επίσης διότι ο κόσμος έχει παραλύσει από το φόβο, την παραίτηση και τον σκεπτικισμό, όπως αποδεικνύει η παθητικότητα με την οποία συνηθίζει να αποδέχεται τις αλλεπάλληλες αχρειότητες, αυθαιρεσίες και ψέματα των εκάστοτε δυναστών. Η σκέψη ότι τα αυξανόμενα αδιέξοδα και αντιφάσεις των αντιστοίχων συστημάτων εξουσίας θα οδηγήσουν από μόνες τους στον καταποντισμό τους , σημαίνει υποταγή στον -ευρισκόμενο πάντα σε λανθάνουσα κατάσταση- μεσσιανισμό ή ιστορικό ντετερμινιστικό, στους οποίους ποτέ δεν πίστεψα. Χωρίς την ενεργή πάλη κατά του ανορθολογισμού που έχει επικρατήσει σε όλη την υφήλιο, θα συνεχίσουμε να είμαστε όπως τώρα ή ακόμα και χειρότερα. Βάζω τελεία στο διάλογό μας ώστε να επισημάνω ότι η διαδικασία της συλλογικής αντίστασης την οποία προτείνω, θα τεθεί σε εφαρμογή μόνο εάν εγκαινιαστεί στα εσώτερα του καθενός. Ή για να το πω με τα λόγια του Σίλλερ: αυτό που κατεπειγόντως χρειαζόμαστε είναι μια «επανάσταση των συνειδήσεων».

Βικτωρία Θεοδώρου: Και χωρίς εμάς


Ας έχουμε επίγνωση της ανεπάρκειάς μας
Ας μην ταυτίζουμε το γήρας μας με αυτό
του Κόσμου
Μην όλα τα μετράμε με τα μέτρα μας

Γεγονός πως φεύγουμε αδικαίωτοι
Όμως οι δρόμοι καθόλου δεν τελειώνουν
Τα οράματα θα συνεχίσουν την τροχιά τους
κι οι εξεγέρσεις αλλεπάλληλες
σαν τις εκρήξεις του άστρου της ημέρας
αέναα θα ξεσπούν

Όλα θα οικοδομούνται και χωρίς εμάς
Όλα θα βαίνουν στην αρχή τους και
στο τέλος τους
Χωρίς εμάς

Από τη συλλογή Μειλίγματα 1990

Να της λες (αναδημοσίευση)


Να γίνεσαι χάλια. Να μεθάς στο μπαρ και να είναι απόγευμα Δευτέρας, τα τσιγάρα σου βρεγμένα απ’ τη χυμένη μπύρα πάνω στην μπάρα. Να πίνεις βότκα σε ψηλό, να τρελαθείς. Να λες ότι και μόνος σου θα ζήσεις εκστατικά ευτυχισμένος, μετά να πέφτεις απ’ το σκαμπό. Να μιλάς γι’ αυτήν σε άγνωστους θαμώνες, να πίνεις ό,τι σε κερνάνε, να κοιμάσαι στα παγκάκια. Να σε κόβει στα δύο η απουσία κι όλα τα καψουροτράγουδα να ‘ναι γι’ αυτήν γραμμένα. Να της τα λες πρόστυχα, σαν να είναι κι αυτή εκεί, να της τα λες στοργικά, να της τα λες βρώμικα, να της τα λες πατρικά. Να της τα λες δυνατά κι ας ξέρεις πως πια δεν σ’ ακούει. Να της τα λες και να ξέρεις καλά πως πάντα θα ‘ναι εκεί για να σ’ ακούσει. Να της μιλάς για το μεσημέρι που τη γνώρισες στην Πέτρου Ράλλη και για τότε που την κατασκόπευες στην Καλλιδρομίου, το πρωινό που μαλώσατε άγρια στη Στουρνάρη, το βράδυ που σου δόθηκε οριστικά σε ένα στενό της Λένορμαν. Να την περιμένεις ακόμα. Να της γράφεις γράμματα και μετά να τα σκίζεις. Να πηγαίνεις σινεμά κι όλα να τη θυμίζουν. Τα πράγματα της να είναι ακόμα σε κούτες κι όλα να τη θυμίζουν. Να σε μαζεύουν οι φίλοι στις τρεις το πρωί κι όλη η Χαρούλα να μη σε φτάνει. Να λες, μακάρι να μην την είχες γνωρίσει ποτέ, αμέσως μετά να το μετανιώνεις. Να ακούς εναλλάξ Pearl Jam και Μοσχολιού, να ακούς P.J. Harvey και Μητροπάνο και να κοντεύουν ξημερώματα, να σκίζεις φωτογραφίες, να λες μου γάμησε τη μνήμη. Μετά να περιμένεις κι άλλο. Να πηγαίνεις για ψάρεμα. Να λες ο έρωτας σου είναι φως και να φυτεύεις λουλούδια. Να λες ο έρωτας σου είναι σκοτάδι και να λιποθυμάς απ’ το ποτό. Να γυρνάς μόνος σε άδειους δρόμους. Να τη ζηλεύεις, να την ποθείς. Να τρέχεις μεσάνυχτα τσίτα στην εθνική διαδηλώνοντας τον έρωτα σου, που ‘ναι μαζί λυγμικός και διθυραμβικός, καταστασιακός. Κι αυτή να ‘ναι ακόμα η μονάκριβη σου αγάπη, η μόνη σου καψούρα. Και να της λες πως μια μέρα θα γυρίσεις, κι ας μην το πιστεύεις στ’ αλήθεια. Κι αν εσύ έφυγες μακριά, η καρδιά σου πάντα για ‘κείνη θα σκιρτά. Για την Αθήνα μοναχά. Και να της το λες συχνά. Σ’ αγαπάω να της λες.

Βασίλης Ραφαηλίδης: Περί αναρχίας (αναδημοσίευση)


το βρήκαμε εδώ

Η αναρχία είναι μια κατάσταση φυσική. Κάθε φυσιολογικός άνθρωπος δε μπορεί παρά να νιώθει άσχημα όταν κάποιος ή κάποιοι προσπαθούν να περιορίσουν τη φυσική για κάθε άνθρωπο τάση να φέρεται φυσικά. Η εξουσία είναι κάτι το παρά φύση. Στη φύση δεν υπάρχει εξουσία, υπάρχει ηγεσία. Ηγέτης είναι αυτός που ηγείται, που προηγείται και δείχνει το δρόμο στους άλλους για να μη χαθούν.

Το κριάρι δεν ασκεί εξουσία στο κοπάδι, απλώς ηγείται του κοπαδιού. Μια μικρή ή μεγάλη ομάδα ανθρώπων εύκολα δέχεται ως φυσικό ηγέτη αυτόν που αναδεικνύεται φυσικά, μέσα από φυσικές, μη καταναγκαστικές, αυτόματες διαδικασίες. Οι άνθρωποι, ακόμα κι όταν δεν το δείχνουν, πάντα δυσφορούν όταν ο ηγέτης έρχεται έτοιμος απέξω ή πέφτει με αλεξίπτωτο από πάνω. Αναρχία, λοιπόν, είναι η άρνηση κάθε μορφής εξουσίας που δεν είναι φυσική και κοινά αποδεκτή από όλους και όχι μόνον από την πλειοψηφία. Η αναρχία πάει σταθερά κόντρα σε κάθε είδους αρχή, σε κάθε μορφή εξουσίας, θρησκευτική, πολιτική, κομματική. Η αναρχία και η ελευθερία είναι σχεδόν συνώνυμα. 

Οι προσπάθειες των φιλοσόφων να τοποθετήσουν τα όρια της ατομικής ελευθερίας ενός ανθρώπου δίπλα στα όρια της ατομικής ελευθερίας του κάθε ανθρώπου, δεν είναι παρά μια θεωρητική επιβεβαίωση του κύριου αιτήματος του αναρχισμού για σεβασμό της ατομικότητας και της προσωπικότητας του καθένα. Αρκεί, βέβαια, τούτη η προσωπικότητα να μην είναι χονδροειδώς ετεροκαθορισμένη, και με τον ψυχολογικό μηχανισμό της «ψευδούς συνειδήσεως» να γίνεται αντιληπτή από το άτομο σαν αβίαστα αυτοκαθορισμένη. 

Δεν είναι δυνατόν κάποιος να πιστεύει πως είναι άνθρωπος με προσωπικότητα, όταν είναι καταφάνερο πως το συνειδησιακό περιεχόμενο της προσωπικότητάς του δε δημιουργήθηκε κάτω από μια πολύ μεγάλη δέσμη ανεμπόδιστων επιδράσεων, αλλά μπήκε στη συνείδηση με «μετάγγιση» από μια κοινή δεξαμενή, ας πούμε από τον Θεό, από την κομματική ιδεολογία, από τη συλλογική «εθνική ψυχή», από τον Αρχηγό. Το αναρχικό κίνημα, με τις πολλές και ποικίλες παραλλαγές του, αποσκοπεί στην εγκαθίδρυση στην κοινωνία καθεστώτος πραγματικής ισότητας, πραγματικής αδελφοσύνης, πραγματικής δικαιοσύνης, έξω και πέρα από κάθε καταναγκασμό που βάζει όρια και στην ισότητα, και στην αδελφοσύνη, και στη δικαιοσύνη. 

Ο αναρχισμός, η απόρριψη της Αρχής, της εξουσίας σε όλες της τις μορφές, είναι ένα ιδανικό για την αβίαστα και ελεύθερα αυτορυθμιζόμενη προσωπικότητα. Μια συγκεκριμένη «κοινωνία ζώων» δεν αλληλοσπαράσσεται. Τα μέλη της ανακαλύπτουν την αξία της φυσικής κοινωνικότητας μόνα τους, με βάση το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Το φυσικό δίκαιο δεν είναι το δίκαιο της ζούγκλας. Γίνεται, όμως, δίκαιο της ζούγκλας όσον αφορά στις «εξωτερικές σχέσεις». Μια ομάδα ζώων του ίδιου είδους μπορεί να βρίσκεται σε σταθερά εχθρικές σχέσεις με μια άλλη ομάδα ζώων διαφορετικού είδους. Αν αντιμετωπίζουμε τις ανθρώπινες φυλές σαν διαφορετικά ζωικά είδη που αλληλοσπαράσσονται μέχρι εξοντώσεως, τότε δεν είμαστε μόνο ρατσιστές, είμαστε ζώα, αφού ξέρουμε πως όλοι οι άνθρωποι, ασχέτως φυλής, ανήκουν στο ίδιο βιολογικό είδος. 

Κανένας άνθρωπος δε διαφέρει από τον άλλο όσον αφορά στις βιολογικές λειτουργίες. Κάθε διαφορά στην εξωτερική εμφάνιση έχει σχέση μάλλον με το περιβάλλον παρά με τη βιολογία. Όταν ζεις στη διακεκαυμένη ζώνη είναι σαν να κάνεις μια διαρκή, καταναγκαστική ηλιοθεραπεία. Το δέρμα σου μαυρίζει και το επίκτητο χαρακτηριστικό γίνεται κληρονομικό με την εγγραφή του στο DNA. Κάθε λευκός θα μαυρίσει ύστερα από χίλιες γενιές απογόνων, αν εγκατασταθεί σήμερα στη Νιγηρία, για παράδειγμα. Κάθε διαφορά, λοιπόν, ανάμεσα σε φυλές είναι διαφορά ανάμεσα σε συμφέροντα και όχι σε αίματα. Ο εθνικισμός είναι πολιτιστικό δεδομένο. Στηρίζεται στη διαφορετικότητα των πολιτισμών ή μάλλον στην ιεράρχηση των πολιτισμών, αν δεχτούμε πως θα ήταν δυνατό να υπάρξει μια τέτοια ιεράρχηση, πράγμα που ο μεγάλος εθνολόγος και δημιουργός του δομισμού (στρουχτουραλισμού) Λεβί-Στρός το απορρίπτει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο. Δεν υπάρχει ανώτερος και κατώτερος πολιτισμός, λέει ο Λεβί-Στρος. 

Κάθε πολιτισμός υπάρχει «καθ’ εαυτόν και διά τον εαυτό του», όπως θα έλεγαν οι υπαρξιστές. Μόνο η τερατώδης αλαζονεία του αποικιοκράτη ευρωπαίου θα κάνει τον ευρωπαϊκό πολιτισμό μέτρο σύγκρισης για όλους τους άλλους. Γιατί οι ινδιάνοι της Αμερικής να μη βλέπουν σαν κατώτερο του δικού τους τον εξοντωτικό ευρωπαϊκό πολιτισμό που τους καθυπόταξε; Και τι θα μπορούσε να σημαίνει η νοσταλγία του «πολιτισμένου» για το «χαμένο παράδεισο», αν όχι μια αναγνώριση της αξίας πολιτισμών που δε μοιάζουν με το δικό του; 

Ο αναρχισμός πριν απ’ όλα είναι μια αποδοχή της ετερότητας, ένας σεβασμός του διαφορετικού, μια συνεργασία με το «όλως άλλο», όπως θα έλεγε ο Κροπότκιν. Ο αναρχισμός, δίνοντας έμφαση στην αυτοκαθοριζόμενη προσωπικότητα, είναι φυσικό να απεχθάνεται κάθε αγελαία συμπεριφορά ακόμα και την εθνικιστική, πολύ περισσότερο τη ρατσιστική. Ωστόσο, κάθε τόσο εμφανίζονται αγέλες «αναρχικών». Βέβαια, δεν πρόκειται για κλασικού τύπου αναρχικούς, αλλά για «αναρχοαυτόνομους», που είναι το ακριβώς αντίθετο των αναρχικών. Οι αναρχικοί είναι εξόχως κοινωνικοποιημένα άτομα. Κύριος στόχος τους είναι η δημιουργία μιας όσο το δυνατόν πιο φυσικής κοινωνίας, χωρίς καταναγκασμούς και καταπίεση. Οι αναρχοαυτόνομοι, αντίθετα, είναι τέρατα εγωισμού, επιδεικτικά εχθρικοί όχι μόνο προς τον αντιφρονούντα, αλλά και προς τον ομοϊδεάτη τους. Είναι αυτοί ακριβώς που γελοιοποιούν σταθερά και μόνιμα το αναρχικό κίνημα, με την ίδια περίπου έννοια που οι γραφειοκράτες κομμουνιστές γελοιοποιούν σταθερά και μόνιμα το κομμουνιστικό κίνημα. 

Βασίλης Ραφαηλίδης, Η μεγάλη περιπέτεια του Μαρξισμού

Ο θεατρικός μονόλογος "η φθορά" Ξανά στη Μουριά


ό,τι περνάει από λέξεις παθαίνει, ό,τι παθαίνει από λέξεις περνάει...

Μετά την περισυνή επιτυχία της η φθορά επανέρχεται στο καφενείο Μουριά κάθε Κυριακή και Δευτέρα στις 21.00.

-τίτλος της παράστασης "η Φθορά, μια φανταστική ομιλία του ραφαήλ εσθητού σε ένα ανύπαρκτο κοινό"
-ο ραφαήλ εσθητός μονολογεί από το βιβλίο "η Φθορά" του δημήτρη τσεκούρα -εκδόσεις εξάρχεια.
-σκηνοθεσία ορέστη τάτση
-ραφαήλ εσθητός ο στάθης κοκκόρης
-ενδυματολογική επιμέλεια ελένη στρούλια
-συνοδεύει ο μουσικός βαγγέλης κυπουρός

-στο καφενείο μουριά κάθε Κυριακή και Δευτέρα ώρα 21.00
-κόστος συμμετοχής (εισιτήριο) 7 ευρώ.
-επιτρέπεται μα είναι και απαραίτητη η κατανάλωση αλκοόλ μετά εδεσμάτων.
τηλέφωνο για εξασφάλιση θέσεων 6987491900 (δεν είναι διαφημιστικό τρυκ)

η τεράστια σημασία του ταξιδιού έγκειται στη αλλοίωση που έχει 
υποστεί ο ταξιδιώτης κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.

Δευτέρα 3 Νοέμβρη όλοι στα δικαστήρια: Να καταπέσει η σκευωρία του κράτους εις βάρος των μελών της Λαϊκής Συνέλευσης Εξαρχείων

Οι κατασταλτικοί μηχανισμοί στα Εξάρχεια καταφέρνουν πάντα να μας εκπλήσσουν. Μετά από τις αναίτιες επιθέσεις και μηνύσεις σε κατοίκους από τα ΜΑΤ, την τρομοκράτηση και τις προκλητικές προσαγωγές κατοίκων και επισκεπτών, οι οποίοι συμμετείχαν στο Φεστιβάλ της Λαϊκής Συνέλευσης Εξαρχείων (που έγινε στα πλαίσια των δράσεών της με στόχο το διωγμό του εμπορίου ναρκωτικών και των μαφιών από τη γειτονιά), η φάμπρικα των δικαστικών και των αστυνομικών οργάνων του κράτους έφτασε σε σημείο γελοιότητας. 

Με βάση ένα ανώνυμο και κατασκευασμένο, όπως αποδείχτηκε, τηλεφώνημα και παρά τις καταθέσεις άγνοιας των καταστηματαρχών της Πλατείας Εξαρχείων κατηγορούνται τρία μέλη της Λαϊκής Συνέλευσης, ο Γιώργος Καλαϊτζίδης, Θανάσης Λιακόπουλος και Θανάσης Πετράτος, για οπλοφορία και αρπαγή ατόμου στις 22/3 κατά τη διάρκεια παρέμβασης αναρχικών στην πλατεία Εξαρχείων με στόχο την εκδίωξη των εμπόρων ναρκωτικών. 

Το ανυπόστατο της κατηγορίας είναι τόσο προφανές που δεν χρειάζεται περαιτέρω εξήγηση. Απλά επισημαίνεται η αναβάθμιση της μεθοδολογίας των “ανώνυμων” τηλεφωνημάτων, η οποία μέχρι τώρα αποτελούσε αιτία έναρξης ερευνών και μόνο. Η εξέλιξη αυτή καταστρατηγεί θεμελιώδη πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα. 

Η δίωξη αυτή αποδεικνύει περίτρανα την τεράστια υποκρισία των διωκτικών μηχανισμών, οι οποίες, από ό,τι φαίνεται, δεν κινητοποιούνται εναντίον των εμπόρων και των μαφιών, αλλά μόνο ενάντια σε αυτούς που αντιστέκονται. 

Η γελοιότητα της κατηγορίας και το πρωτοφανές της κακουργηματικής δίωξης δεν μας τρομοκρατεί. Αντίθετα, μας χαλυβδώνει και μας συσπειρώνει, καθώς αποτελεί απόδειξη ότι ο αγώνας μας είναι σωστός και δίκαιος. Τα μέλη της Λαϊκής Συνέλευσης Εξαρχείων που κατηγορούνται δεν είναι μόνα. Μαζί τους κατηγορούμαστε όλοι εμείς που προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα της γειτονιάς μας με συνέπεια, αλληλεγγύη και ακεραιότητα. 

-Το ανυπόστατο κατηγορητήριο θα καταπέσει, ο αγώνας μας θα δικαιωθεί. 
-Αρνούμαστε τις κατασκευασμένες κατηγορίες που έχουν ως στόχο την δαιμονοποίηση των Εξαρχείων και την ποινικοποίηση της αντίστασης. 

-Καλούμε όλους τους κατοίκους των Εξαρχείων σε συγκέντρωση αλληλεγγύης την Δευτέρα 3 Νοεμβρίου, στις 09:00 στα δικαστήρια της Ευελπίδων, κτήριο 9, αίθουσα 115. 

ΛΑΪΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΕΞΑΡΧΕΙΩΝ

Τάκης Σινόπουλος: Για την Ελένη


Ωραία εσύ η ανείδωτη
μέσα στον ουρανό του ποιήματος
καυτερή θρησκεία γυναίκα αγέρινη,
ντυμένη χαραυγές ένα άστρο σύμβολο
με τ' όνομά σου δένοντας των εποχών τις γέφυρες.
Ωραία εσύ
νυχτερινή του απείρου εξαίσιο του θανάτου λάφυρο
από τη σκόνη του θανάτου αναγεννώμενη.
Σ' αναγνωρίζω Ελένη μου μέσα στους μαύρους έρωτες
που κάψανε μ' οράματα τα χρόνια μου. Ω ποτέ
ποτέ μη φύγεις για τους τόπους του χαμού
στις χώρες τις απάνθρωπες μη σπαταλήσεις
τούτη τη σάρκα σου από σμάλτο κι από κρύσταλλο.
Σε περιμένω.
Κοίταξε, σου 'φερα καπνούς κι αρώματα από τα βουνά
πετράδια από τη θάλασσα
ήλιους και φύλλα σου 'φερα, κατηφοριές κι ανέμους
καλάμια από τις ποταμιές βράχια και πέτρες κι όνειρα
και καταχνιές κι αφρούς για σένα προσφορά.
Με χέρια και με γόνατα σπασμένα παραμόνεψα
γυμνός πλανήθηκα πάνω στη γη σε κάθε στρίψιμο
του κόσμου παραμόνεψα. Σε περιμένω.
Είμαι νεκρός τα βράδια κάτω απ' το λυχνάρι μου
κι όμως ακόμα ζωντανός αστράφτοντας απ' τη δική σου δύναμη.
Κοιμάμαι σε κρεβάτι φορτωμένο με γεννήτορες
που μου γυρεύουν να μιλήσω. Κι ανυμνώ τη χώρα μου
κι εσένα και τη βλάστηση
γεύομαι μνήμες όνειρα και βλάστηση
και χώμα αιώνιο απ' τη δική μας γη,
προπάντων χώμα χώμα Ελένη.

Και τούτο τ' ονομάζω προσμονή. Η γέννηση του ποιήματος.

Τάχα θα' ρθείς;
Μια νύχτα Ελένη τάχα θα σε συναντήσω,
όταν ο χρόνος θα 'ναι ακίνητος από τα θαύματα,
στεφανωμένη υποταγή κι ανάσταση τρεμάμενη;
Μες στην πελώρια πόλη του ύπνου θα συναντηθούμε
σάμπως σε μια αυτοκρατορία νεκρών ποιητών
κατάμεστη από σταλαχτίτες - ποιήματα
και τάχα θα μιλήσουμε θα κοιταχτούμε
λουλουδισμένοι κι άφωνοι με τη χωμάτινη καρδιά
να ζωντανεύει και να γίνεται
ξανά ένα ρόδο πορφυρό ξανά μια πυρκαγιά απαράμιλλη
τάχα θα σμίξουμε άλλη μια φορά
μια νύχτα που η σιωπή θα 'ναι μια απέραντη σιωπή
εγώ γεμάτος διάστημα
εσύ γεμάτη μ' άστρα
πάντα άφθαρτη παρθένα ανέγγιχτη
μεταρσιωμένη;

Tάκης Σινόπουλος
Από τη συλλογή Ελένη (1957)

μ' αγαπάς;

Σάββατο 1 Νοεμβρίου 2014

Σου πήρε η τράπεζα το σπίτι ; Τελείωσες, είσαι πια άστεγος !

δεν είσαι πια ούτε ιδιοκτήτης ούτε ενοικιαστής. Είσαι άστεγος !

Διαβάστε την περιπέτεια μιας "οφειλέτριας" της τράπεζας Πειραιώς που από ιδιοκτήτρια ενός πατρικού βρέθηκε χωρίς να το καταλάβει στο δρόμο. Και αυτό για μια εξευτελιστική οφειλή. 
Να σημειώσουμε ότι την εποχή που έγινε ο πλειστηριασμός (2008) δεν ίσχυε ούτε ο νόμος Κατσέλη ούτε ο νόμος Χατζηγάκη (ψηφίστηκε τον Νοέμβρη του 2008) που προστάτευαν την πρώτη κατοικία αλλά και κάθε περιουσιακό στοιχείο (ο δεύτερος) για οφειλή έως και 200.000 ευρώ.

Τη Δευτέρα 3/11 για να αποτραπεί η έξωση της κας Σαρίδου από το σπίτι της αλληλέγγυοι με πρωτοβουλία του ΣΥΡΙΖΑ της τοπικής Παύλου Μελά και σύνθημα “Κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη” διοργανώνουν διαμαρτυρία στην Τράπεζα Πειραιώς στην οδό Λαγκάσα με αίτημα να σταματήσει η έξωση  Το μη-περίεργο είναι ότι το ΚΚΕ και άλλες "επαναστατικές" δυνάμεις πιστές στις "αρχές" τους ("δεν αγωνιζόμαστε για ιδιοκτησίες") τηρούν μέχρι στιγμής σιγή ιχθύος. 

Το σχετικό ρεπορτάζ (φωτογραφίες, βίντεο) μας κοινοποιήθηκε από το Alterthes και από μέλος της Αλληλεγγύης για Όλους που ανέλαβε τη διερεύνηση της υπόθεσης και το συντονισμό της αλληλεγγύης προς την παθούσα.

το ρεπορτάζ

Η Τράπεζα Πειραιώς πετάει έξω απο το σπίτι της 48χρονη άνεργη στην Θεσσαλονίκη.

Το πρώτο κρούσμα έξωσης από την πρώτη κατοικία εμφανίζεται και στην Θεσσαλονίκη με θύμα μια άνεργη γυναίκα 48 χρονών, μητέρα δύο παιδιών που μένει εντελώς αβοήθητη απέναντι στην αναλγησία της τράπεζας Περαιως. Σήμερα το πρωί ο δικαστικός επιμελητής θα ερχόταν να αλλάξει κλειδαριά στο σπίτι της στην Σταυρούπολη ενώ η ίδια δεν έχει ούτε που να μείνει ούτε που να μεταφέρει τα πράγματα της.

Η ιστορία της Ευρώπης Σαρίδου δεν διαφέρει από τις ιστορίες των χιλιάδων ανέργων της πόλης μας που ξαφνικά βρίσκονται χωρίς δουλειά, χωρίς φαγητό και χωρίς κανέναν να μπορεί να τους στηρίξει στις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής τους.

“Το σπίτι αυτό ήταν δικό μου, παροχή από τους γονείς μου. Πριν κάποια χρόνια είχα πάρει ένα δάνειο επισκευαστικό προκειμένου να γίνουν κάποιες επισκευές στο σπίτι και να βοηθήσω και τον πρώην σύζυγο μου στην δουλειά του” λέει η κα Σαρίδου ξεκινώντας την αφήγηση της τραγικής ιστορίας της λίγο πριν την έξωση από το σπίτι της.

Η κα Σαρίδου αντιμετώπιζε και πριν έξι χρόνια μεγάλα προβλήματα στην εύρεση εργασίας και δούλευε περιστασιακά καθαρίζοντας σπίτια χωρίς όμως να μπορεί να αποπληρώσει τις δόσεις του δανείου.

Έτσι το 2008 η Τράπεζα Πειραιώς βάζει σε πλειστηριασμό το σπίτι χωρίς όμως να την ειδοποιεί. Το χαρτί της ειδοποίησης δεν έφτασε ποτέ στο σπίτι της με αποτέλεσμα μια μέρα να σηκώσει το τηλέφωνο όπου η τράπεζα την ειδοποιούσε ότι το σπίτι δεν είναι πια δικό της!

Η κα Σαρίδου στην προσπάθειά της να μείνει στο πατρικό της σπίτι και χωρίς και τότε να έχει καμία εναλλακτική επιβίωσης κάνει διακανονισμό με την τράπεζα η οποία συμφώνησε να της το νοικιάζει έναντι κάποιου μισθώματος της τάξης των 250 ευρώ το οποίο θα έληγε τον Ιούλιο του 2015. Τα πρώτα χρόνια κατάφερνε να πληρώνει το ενοίκιο μέσω περιστασιακών εργασιών που της απέφεραν περίπου 500 ευρώ αλλά λόγω της όξυνσης της κρίσης και της επιδείνωσης της οικονομικής της κατάστασης τα πράγματα έγιναν πολύ δύσκολα για αυτήν. Σιγά σιγά σε ένα διάστημα 16 μηνών λόγω της ανεργίας αλλά και του γεγονότος ότι κανένας δεν μπορούσε να την στηρίξει οικονομικά, συσσώρευσε χρέη 3.800 ευρώ. Να αναφερθεί ότι αντίστοιχες δυσκολίες αντιμετώπιζε και με τους λογαριασμούς του ρεύματος ενώ τους τελευταίους μήνες σιτιζόταν από το συσσίτιο της εκκλησίας του Αγ. Ελευθερίου στην Σταυρούπολη. Προφανώς καμια κοινωνική υπηρεσία ή δημόσια δομή δεν βρέθηκε να την ρωτήσει αν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα και κυρίως να την παράσχει κάποια στήριξη ή διευκόλυνση.

“Δύο φορές μου έχουν κόψει το ρεύμα, έχω κάνει διακανονισμό όπου ξεπλήρωσα στην ΔΕΗ ένα μέρος του χρέους αλλά και πάλι χρωστάω” λέει η κα Σαρίδου και συνεχίζει :
“Τον Σεπτέμβριο η τράπεζα ξεκίνησε να μου κάνει έξωση. Το δικαστήριο είναι να γίνει στις 11 Νοεμβρίου, ζήτησα να πάρω αναβολή για την έξωση, αυτό δεν κατέστη εφικτό και ο δικαστικός επιμελητής με ειδοποίησε ότι θα ερχόταν να μου αλλάξει την κλειδαριά παρά το γεγονός ότι τον ενημέρωσα ότι δεν έχω που να μείνω αλλά ούτε και που να μεταφέρω τα πράγματά μου”

“Μοναδικό καταφύγιο μου ένα αυτοκίνητο ενός φίλου ο οποίος έμεινε άστεγος και κοιμάται σε ένα αμάξι. Σήμερα μάζεψα τα εντελώς απαραίτητα, μία κουβέρτα και λίγα ρούχα και περίμενα τον δικαστικό επιμελητή” τονίζει ακόμη.

Να σημειωθεί ότι η κα Σαρίδου έκανε αίτηση ανακοπής του πλειστηριασμού προσπαθώντας να βρει προστασία στο νόμο Κατσέλη ο οποίος απαγορεύει τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας, αίτημα το οποίο όμως θα εκδικαστεί το 2016.

“Έχω ζητήσει από την τράπεζα μια παράταση έτσι ώστε να μπορέσω να βρω μια λύση στο πρόβλημά μου και να ξεκινήσω να πληρώνω σιγά σιγά τα χρέη μου. Για μένα αυτό που κάνει η τράπεζα είναι εντελώς ανήθικο”. “Αν ήταν ιδιώτης και συντηρούνταν από το σπίτι αυτό θα το καταλάβαινα. Αλλά η τράπεζα καίγεται για τα δικά μου 3.000 ευρώ;” αναρωτιέται. “Χρειάζομαι λίγο χρόνο και έναν βιώσιμο δικανονισμό. Θέλω να ξανακερδίσω το σπίτι μου” καταλήγει.

Η τράπεζα Πειραιώς αδιαφορώντας όχι μόνο για την προστασία της πρώτης κατοικίας αλλά και για το τι μέλλει γενέσθαι με την ζωή της μιας γυναίκας που γνωρίζει σε ποια κατάσταση βρίσκεται, τολμάει την πιο απάνθρωπη κίνηση: την έξωση από το σπίτι της για να την βλέπει να κοιμάται μαζί με τους υπόλοιπους άστεγους σε μια περίοδο που το κρύο μετατρέπει την ζωή στους δρόμους σε καθημερινό στοίχημα.

Κατά τα άλλα η Τράπεζα Πειραιώς θα συνεχίζει να μας βομβαρδίζει με τηλεοπτικές διαφημίσεις με χαρούμενα παιδάκια σε ζεστά σπίτια να παίζουν δίπλα στο τζάκι υπό το κυνικό μότο... “Μια τράπεζα στα μέτρα σου”

Για το alterthess
Σταυρούλα Πουλημένη
Φωτογραφία: Δημήτρης Τοσίδης

άλλο ρεπορτάζ

Ε. Σαρίδου: Η τράπεζα Πειραιώς με πετάει έξω από το σπίτι μου για 3χιλ. ευρώ (βίντεο)

“Δεν κοιμήθηκα όλο το βράδυ περιμένοντας τον δικαστικό επιμελητή να μου κάνει έξωση” είναι οι πρώτες κουβέντες της Ευρώπης Σαρίδου, μόλις μπαίνουμε στο σπίτι της στην Σταυρούπολη. Προχθές ο δικαστικός Επιμελητής την ειδοποίησε ότι πρέπει να αλλάξει κλειδαριά καθώς η τράπεζα δεν δέχτηκε το αίτημά της για μια αναβολή της έξωσης μέχρι να καταφέρει να βρει μια δουλειά προκειμένου να αποπληρώσει το....φοβερό χρέος της προς την τράπεζα ύψους 3.800 ευρώ.

Η Ευρώπη Σαρίδου, 48χρονών, καθαρίστρια στο επάγγελμα έχει μείνει άνεργη εδώ και χρόνια δουλευόντας περιστασιακά σε σπίτια και παλαιότερα σε ξενοδοχείο της πόλης. Έχασε το σπίτι της το 2008 σε πλειστηριασμό λόγω ενός δανείου που πήρε από την Τράπεζα Πειραιώς και το οποίο δεν μπορούσε να αποπληρώσει λόγω της κακής οικονομικής κατάστασης στην οποία ξαφνικά βρέθηκε.

Το σπίτι της βρέθηκε μέσω του πλειστηριασμού στα χέρια της τράπεζας με την οποία η κα Σαρίδου προχώρησε σε ρύθμιση να το νοικιάζει με ένα ενοίκιο 250 ευρώ. Η κα Σαρίδου λοιπόν, η οποία έκανε εκ των υστέρων αίτημα για προστασία στο νόμο Κατσέλη (θα εκδικαστεί το 2016), νοικιάζει εδώ και κάποια χρόνια το δικό της σπίτι από την τράπεζα που της το πήρε. Λόγω του ότι όμως παραμένει άνεργη αδυνατεί να πληρώσει το ενοίκιο με αποτέλεσμα τους τελευταίους 16 μήνες να έχει συσσωρεύσει ένα χρέος περίπου 3.800 ευρώ. Για το γελοίο ποσό των 3.800 ευρώ η τράπεζα αποφασίζει να την κάνει έξωση και έτσι κα Σαρίδου που δεν έχει κανέναν άλλο άνθρωπο να την βοηθήσει οικονομικά θα βρεθεί αν δεν ανατραπεί η απόφαση της τράπεζας στο δρόμο.

Έξω από το σπίτι της από το πρωί συγκεντρώθηκαν κάτοικοι της Σταυρούπολης που πληροφορήθηκαν το θέμα και περιφρορούσαν το σπίτι στο ενδεχόμενο να έρθει ο δικαστικός επιμελητής.

“Είναι απάνθρωπο αυτό που κάνει η τράπεζα, έχει τόσο πολύ ανάγκη τα δικά μου 3.000 ευρώ, εγώ έχω ανάγκη το σπίτι μου γιατί δεν έχω που αλλού να πάω” επαναλαμβάνει συνεχώςη κα Σαρίδου.


Ένας από τους λιγοστούς ανθρώπους που έχουν βρεθεί στο πλάι της κα Σαρίδου ο Κώστας Μαγαλιός επίσης άνεργος που ζει ...σε ένα αμάξι μοναδικό του απόκτημα, το οποίο όμως χρωστάει στην τράπεζα η οποία απειλεί να του το κατάσχει. Του έχει ήδη στείλει αρκετά κατασχετήρια αδιαφορώντας για το γεγονός ότι είναι άστεγος. Ο κ. Μαγαλιός βρέθηκε επίσης στη δεινή θέση μαζί με ακόμη χιλιάδες συμπολίτες μας να μείνει κάποια στιγμή χωρίς δουλειά. Μέχρι και πριν τρία χρόνια δούλευε ως αποθηκάριος σε κατεψυγμένα προϊόντα αλλά λόγω περικοπών στους μισθούς δεν κατάφερνε ούτε να αποκτήσει μία στέγη αλλά ούτε και να ξεπληρώσει το δάνειο του προς την τράπεζα για το αυτοκίνητο. Τελικά η εταιρεία στην οποία δούλευε τον απέλυσε και ζει εδώ και δύο χρόνια στο υπό κατάσχεση αυτοκίνητο του. Τρώει από τα συσσίτια και μερικές φορές στο σπίτι της κας Σαρίδου το οποίο όμως κινδυνεύει να χάσει.

Έτσι δύο άνθρωποι θα ζήσουν στο δρόμο γιατί το απόφασισε μια Τράπεζα η οποία είναι γνωστή στην παροχή θαλασσοδανείων που σε μεγάλο βαθμό κατευθύνθηκαν σε αυξήσεις του μετοχικού της κεφαλαίου. Προφανώς για κάποια κατηγορία πολιτών τα δανεικά εκατομμυρίων είναι και.... αγύριστα αλλά για την πλειοψηφία της κοινωνίας η Τράπεζα δεν μπορεί να κάνει υπομονή ούτε λίγων μηνών.

Για το alterthess
Σταυρούλα Πουλημένη
Φωτογραφία: Δημήτρης Τοσίδης

Πέμπτη 30 Οκτωβρίου 2014

Πράσινοι “ήρωες” (αναδημοσίευση)


Στην Γαλλία σκοτώθηκε 21χρονος που διαδήλωνε ενάντια στην κατασκευή φράγματος σε κάποια περιοχή στα νότια της χώρας.

Μα γιατί διαδηλώνουν οι άνθρωποι ενάντια σε τέτοιου είδους έργα; Το φράγμα δεν είναι πράσινη ανάπτυξη; Είναι δυνατόν τόσο νερό που τρέχει στα ποτάμια να πηγαίνει χαμένο στη θάλασσα (και όχι να έρχεται στα καζανάκια των διαμερισμάτων μας); Τι επιτέλους θέλουν όλοι αυτοί οι μηδενιστές, οι μόνιμοι διαφωνούντες με όλα και στέκονται τροχοπέδη στην ανάπτυξη;

Ερωτήματα ασυνείδητων και απαίδευτων που έχουν αυτοαναγορευθεί παράγοντες και μπροστάρηδες της ανεξέλεγκτης πλέον πορείας των καταναλωτών προς την ύβρη και την κατάρρευση.

Προφανώς το εν λόγω φράγμα όπως και όλα τα τέτοιου είδους φράγματα και άλλα παρόμοια έργα εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σταματούν να είναι “πράσινα” όταν η κλίμακά τους ξεπερνά τα όρια αντοχής του τόπου και του τοπίου, όταν, απλούστατα, η καταστροφή που προξενούν για να κατασκευαστούν είναι περισσότερη από το όφελος που θα προσφέρουν αφού και αν λειτουργήσουν.

Αυτή την απλής λογικής και αυτονόητη παράμετρο όμως επιλέγουν να μην την παρουσιάζουν ποτέ οι τιμητές της “πράσινης ανάπτυξης”, είτε επειδή οι ίδιοι είναι αργυρώνητοι πολιτικοί είτε μίσθαρνα εργολάβων και πολυεθνικών δημοσιογραφικά φερέφωνα. Οπότε έχοντας ως πρόσχημα και άλλοθι μιαν ανύπαρκτη πράσινη ανάπτυξη φωνασκούν διαβάλλοντας κινήματα ανθρώπων και σκοτώνουν διαδηλωτές με χειροβομβίδες τα όργανά τους.

Η ανθρωπότητα τώρα που έχει πλέον φτάσει στην μέγιστη ύβρη και παραπαίει ετοιμόρροπη, θα έχει ολοένα και περισσότερες, ολοένα και βιαιότερες τέτοιου είδους συγκρούσεις στα πεδία των μαχών αλλά και στα πεδία της έκφρασης.

Στόχος των μεν η απόλυτη επικράτηση των ασυνείδητων καταναλωτών επί του οικοσυστήματος και η πλήρης άλωσή του που θα επιφέρει φυσικά τον απόλυτο θάνατο και αφανισμό ειδών και ανθρωπότητας, στόχος των δε η αντίσταση και η υπεράσπιση του ανθρώπου και των άλλων πλασμάτων, η αλλαγή κατεύθυνσης στην πορεία της ανθρωπότητας, η σμίκρυνση, η τούβλο προς τούβλο ελεγχόμενη κατακρήμνιση του πύργου της ύβρης πριν την μεγάλη παταγώδη και καταστροφική κατάρρευση που διαφαίνεται ήδη.

Οι βίαιοι θάνατοι υπερασπιστών της ζωής είναι απόδειξη της μαυρίλας που φέρνει η πράσινη ανάπτυξη, όπως την προωθούν τα μεγάλα συμφέροντα των καταναλωτών μέσω της διαπλοκής των κυβερνήσεων και των ΜΜΕ.

Οι βίαιοι θάνατοι των υπερασπιστών της ζωής και οι ολοένα και περισσότερες τέτοιου είδους αντιδράσεις ανθρώπων ενάντια στις πολιτικές αποφάσεις των καταναλωτών και των πολυεθνικών που τους ποδηγετούν και τους εκμεταλλεύονται είναι η υγιής παρακαταθήκη της ανθρωπότητας στην πορεία της προς την συνειδητότητα. Οι νεκροί αυτοί είναι οι πράσινοι “ήρωες” του άμεσου μέλλοντός μας ως ανθρωπότητα.

Gentrification- αστικός “εξευγενισμός” και αόρατες περιφράξεις:Εκδήλωση-συζήτηση


Παρασκευή 31/10, 20:00 
στο Αυτόνομο Στεκι Ζ. Πηγής 95-97 & Ισαύρων 

Με κεντρικό άξονα την αβάσταχτη βαρύτητα των περιφράξεων συνεχίζουμε με την εκδήλωση: Gentrification- αστικός “εξευγενισμός” και αόρατες περιφράξεις. 

Εισήγηση: Γεωργία Αλεξανδρή (ανθρωπογεωγράφος).

Αλληλεγγύη είναι... (αναδημοσίευση)

από τον Οικοδόμο

Τα τελευταία χρόνια, της «κρίσης», ακούμε καθημερινά όλο και περισσότερα χείλη να ξεστομίζουν τη λέξη «αλληλεγγύη». Για αλληλεγγύη μιλούν οι δυνάστες, για αλληλεγγύη και οι καταπιεσμένοι. Για τους γεννημένους και μεγαλωμένους στο καπιταλιστικό σύστημα η έννοια της λέξης «αλληλεγγύη» παραμένει σκόπιμα θολή ή παρουσιάζεται παρερμηνευμένη, γιατί έτσι συμφέρει την τάξη που έχει την εξουσία.

Στις μέρες μας, στην Ελλάδα, η αλληλεγγύη βαφτίζεται από τους διαμορφωτές της κοινής γνώμης «κοινωνικές δράσεις». Μέσα από τη συστηματική και στοχευμένη στο θυμικό των ανθρώπων προπαγάνδα και με καμπάνιες τύπου «όλοι μαζί μπορούμε», οι κρατούντες πασχίζουν να πείσουν το λαό πως αλληλεγγύη είναι τα «κοινωνικά παντοπωλεία» των δήμων, τα σάντουιτς του “μίστερ Easy”, το «κουλούρι με τυρί» στα σχολεία, τα ψίχουλα του «κοινωνικού μερίσματος», η «φιλανθρωπία» των «μεγαλοκυριών» της αστικής τάξης, δηλαδή, με δυο λέξεις, τα αποφάγια των χορτασμένων.

Από τη σοσιαλιστική Κούβα, από το 1960, στο μεγάλο σεισμό της Χιλής, μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές και που εκατοντάδες Κουβανοί γιατροί και υγειονομικό προσωπικό δίνουν μάχη με τον θανατηφόρο ιό «έμπολα» στην Αφρική, περισσότεροι από 800.000 Κουβανοί πολίτες βρέθηκαν σε 147 χώρες του πλανήτη για να προσφέρουν εθελοντικά την αλληλεγγύη του λαού τους σε λαούς που υπέφεραν από φυσικές καταστροφές, επιδημίες, αλλά και από την καταπίεση των αποικιοκρατών.

Όταν οι Κουβανοί έσπευσαν στην Αγκόλα για να βοηθήσουν το λαό της που πολεμούσε για την ανεξαρτησία του, κάποιοι δυτικοί ρώτησαν τον Ραούλ Κάστρο τι θα πάρει η Κούβα ως αντάλλαγμα για την προσφορά της αυτή. Ο κομαντάντε Ραούλ τους απάντησε: «Από την Αγκόλα θα πάρουμε πίσω μόνο τους νεκρούς μας»! Μια τέτοια απάντηση και, κυρίως, στάση φαντάζει σχεδόν εξωπραγματική για τους πολίτες της καπιταλιστικής δύσης. Για τους Κουβανούς η αλληλεγγύη, αυτή η βαθιά και ουσιαστική αλληλεγγύη προς τον συνάνθρωπο, είναι κάτι το αυτονόητο όσο και ο αέρας που αναπνέουν. Η Κουβανική Επανάσταση έδωσε στη λέξη αλληλεγγύη την πραγματική της υπόσταση: «Δεν χαρίζουμε από αυτό που μας περισσεύει, μοιραζόμαστε αυτό που έχουμε»!* Ο πρωτοπόρος λαός της Κούβας με τις λίγες υλικές δυνατότητες λόγω του πολύχρονου οικονομικού αποκλεισμού του από τους Αμερικανούς ιμπεριαλιστές και τους συμμάχους τους (μεταξύ των οποίων και η Ελληνική κυβέρνηση) κρατά ψηλά τη σημαία της διεθνιστικής αλληλεγγύης, δείχνοντας στην πράξη ότι οι ανθρώπινες αξίες δεν «κοστολογούνται» ούτε λογίζονται ως «ισοδύναμα»…

* Η φράση αυτή βγήκε από τα χείλη της Ίβις Αλμπίσα Γκονζάλες, αντιπροσώπου του Κουβανικού Ινστιτούτου Φιλίας των Λαών (ICAP) της Αβάνας, που μίλησε στην εκδήλωση που διοργάνωσαν προχτές το βράδυ (Παρασκευή 24/10) ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Χοσέ Μαρτί», η Hasta la Victoria Siempre, το Ελληνικό Δίκτυο Αλληλεγγύης (μπλόγκερς) La Red Solid@ria Griega και οι εκδόσεις Διεθνές Βήμα, με θέμα: "Η Κούβα και η διεθνιστική αλληλεγγύη σήμερα". Στον κατάμεστο φιλόξενο χώρο του Ερνέστο Art Café στη Νέα Φιλαδέλφεια, παρουσία των πρέσβεων της Κούβας Οσβάλντο Κομάτσο Μαρτίνεζ και Βενεζουέλας Φαρίντ Φερνάντεζ, εκπροσώπων της τέχνης και του αθλητισμού, και πολλών ακόμα φίλων της Κούβας, την ώρα που έξω, ανάμεσα σε αστραπές και βροντές, ο μαύρος αττικός ουρανός «άνοιγε» και το νερό πλημμύριζε τους δρόμους, τα λόγια της εκπροσώπου του Κουβανικού λαού ήταν μια αποστομωτική απάντηση στις «αξίες» της καπιταλιστικής δύσης και παράλληλα μια φωτεινή αχτίδα αισιοδοξίας για τους καταπιεσμένους όπου γης: Όσο θα υπάρχουν άνθρωποι που θα διαφυλάσσουν ζωντανά, θα υπερασπίζονται και θα παλεύουν για τα πανανθρώπινα ιδανικά του σοσιαλισμού-κομμουνισμού, η ανθρωπότητα δικαιούται να ελπίζει σε ένα καλύτερο μέλλον.

Αυτόνομα Κινήματα και Εξουσία (αναδημοσίευση)


από το περιοδικό Βαβυλωνία 
Των Θοδωρή Καρυώτη, Αντώνη Μπρούμα

“[...] για μας το περιεχόμενο του επαναστατικού προτάγματος είναι να γίνουν οι άνθρωποι ικανοί να παίρνουν στα χέρια τους τις υποθέσεις τους και το μόνο μέσο για να αποκτήσουν αυτή την ικανότητα είναι να παίρνουν τις υποθέσεις τους στα χέρια τους όλο και περισσότερο”.
Κ. Καστοριάδης (1979).

[...] Αυτό που αναδύεται είναι μια εναλλακτική κοινωνία : ο σκοπός είναι η εξουσία, όχι η κρατική εξουσία, αλλά οι άνθρωποι να αυτο-οργανώνονται πάνω σε διαφορετικές κοινωνικές σχέσεις ως συλλογική μη διαχωρισμένη εξουσία 
(Zibechi 2010 : 44).

Η κοινωνική αναμέτρηση διεξάγεται σήμερα με πολεμικούς όρους. Η καπιταλιστική κυριαρχία επιλύει τις σύγχρονες αντιφάσεις της όχι με την παραχώρηση δικαιωμάτων και προνομίων στα κατώτερα στρώματα, όπως έκανε στο παρελθόν, αλλά με την εγκαθίδρυση μιας μόνιμης κατάστασης εξαίρεσης, όπου όλα τα μέτρα κοινωνικής μηχανικής είναι νομιμοποιημένα και κάθε είδους διαμαρτυρία θεωρείται εχθροπραξία. Η εύρεση των νέων ισορροπιών αποτελεί ακόμη ζητούμενο, που θα απαντηθεί με την αλλαγή –ή μη– των συσχετισμών δύναμης από την είσοδο των από κάτω στο προσκήνιο της πολιτικής. Σε αυτό το κοινωνικοιστορικό πλαίσιο αναδύεται στην Ευρώπη το ενδεχόμενο κυβερνήσεων της αριστεράς, με προμετωπίδα τον ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα και το νεοφερμένο Podemos στην Ισπανία, ως αντιπαραβολή στο ενδεχόμενο ενός νεοφιλελεύθερου αυταρχισμού, κοινωνικά παγιωμένου σε εθνικιστικές βάσεις.

Οι περίοδοι καθεστωτικής κρίσης αποτελούν στιγμές κοινωνικού ανταγωνισμού, όπου οι θέσεις των αντιτιθέμενων κοινωνικών δυνάμεων ρευστοποιούνται. Στην παρούσα κρίση τα αυτόνομα κινήματα αναδύονται μέσα από τις σύγχρονες αντιφάσεις του καπιταλισμού ως τα κύρια συλλογικά υποκείμενα με δυνατότητες για ριζοσπαστικές συνθέσεις και κοινωνικές αλλαγές. Αποτελούν τον βασικό αντίπαλο της καπιταλιστικής κυριαρχίας στη σύγχρονη κοινωνική αναμέτρηση, με τις εξελίξεις στα κοινοβούλια αλλά και οπουδήποτε αλλού να αποτελούν ουσιαστικά αντανάκλαση της άμπωτης ή της παλίρροιας των κινημάτων. Εντούτοις, δομούνται ως υποκείμενα με όρους, που για την ώρα αδυνατούν να ανοίξουν απελευθερωτικές προοπτικές σε μακρο – κοινωνικό επίπεδο και, τελικά, έτσι να σηκώσουν το βάρος της αναμέτρησης. Μοιραία λοιπόν, μεγάλα κομμάτια των καταπιεζόμενων εναποθέτουν τις ελπίδες τους σε μία αριστερή διαμεσολαβητική προοπτική με πεδίο πάλης και τελικό ορίζοντα τα αποσυντιθέμενα έθνη – κράτη.

Ως κοινωνικοί αγωνιστές, με συνείδηση ότι ο κόσμος που θέλουμε μπορεί να έρθει μόνο με αγώνες από τα κάτω, έχουμε χρέος να ασχοληθούμε σοβαρά με το ενδεχόμενο αριστερής διακυβέρνησης για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί πρέπει να αναστοχαζόμαστε διαρκώς πάνω στις ανεπάρκειες των αυτόνομων κινημάτων, που ένα τέτοιο ενδεχόμενο αναδεικνύει. Και δεύτερον, επειδή ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι δίκοπο μαχαίρι, αφού, αν πληρωθεί, μπορεί μερικώς να αναδιατάξει τον κοινωνικό ανταγωνισμό, δίνοντας ζωτικό χώρο στα κινήματα στην αναμέτρηση με την καπιταλιστική κυριαρχία, αλλά, κυρίως, μπορεί να δημιουργήσει -όπως συμβαίνει ήδη- τάσεις ενσωμάτωσης και αφομοίωσης των κινημάτων στις λογικές της κρατικής διαχείρισης.

Αριστερή Γραφειοκρατία και Κράτος
Στη θεωρία η σχέση της κομμουνιστικής αριστεράς με το κράτος προβάλλεται πάντοτε ως εργαλειακή. Η κατάληψη του αστικού κράτους παρουσιάζεται ως αναγκαίο κακό στον δρόμο για την εργατική εξουσία. Με την έφοδο στα χειμερινά ανάκτορα ξεκινά ο μετασχηματισμός του κράτους – κόμματος της αστικής τάξης σε μία εργατική δημοκρατία – δικτατορία του προλεταριάτου. Η εργαλειακή όμως αυτή προσέγγιση του κράτους βυθίζεται ήδη σε επίπεδο θεωρίας μέσα στις αντιφάσεις της. Ακόμη και στις πιο εκλεπτυσμένες εκδοχές της αδυνατεί να δώσει απαντήσεις στο ποιος θα είναι ο ρόλος της γραφειοκρατίας του πρωτοπόρου κόμματος σε σχέση με την αυτονομία του κόσμου της εργασίας, ποιες είναι οι δυναμικές του φαινομένου της γραφειοκρατίας, που φυσικά δεν εντοπίζεται μόνο στα αστικά κράτη, και, τελικά, πως θα επιτύχει μια τέτοια μετάβαση, όταν τα μέσα που χρησιμοποιούνται είναι αντιδιαμετρικά αντίθετα από τον σκοπό.

Η ιστορική όμως πράξη στη σχέση αριστεράς και κράτους δεν ήταν ποτέ ούτε τόσο απλοϊκή ούτε και τόσο αθώα. Κατά τον 20ο αιώνα σχεδόν στον μισό πλανήτη οι αριστερές γραφειοκρατίες, όπου ανελίχθησαν στην κρατική εξουσία μέσα από τους αγώνες των εργατών, στα θεμέλια του αστικού κράτους οικοδόμησαν κράτη και μάλιστα κράτη διαχωρισμένα από τις κοινωνικές τάξεις που υποτίθεται ότι θα αποτελούσαν το κέντρο των αποφάσεων. Με όλες τις νίκες της αριστεράς –εκλογικές ή άλλου τύπου– οι λαϊκές μορφές οργάνωσης –τα σοβιέτ, τα εργατικά συμβούλια, οι λαϊκές συνελεύσεις– παραγκωνίστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες από την κεντρική εξουσία της νέας διευθυντικής τάξης. Αλλά και όπου δεν τα κατάφεραν να καταλάβουν το αστικό κράτος και να οικοδομήσουν πάνω σε αυτό τα δικά τους κράτη, οι αριστερές γραφειοκρατίες λειτούργησαν ως αυτό που νομοτελειακά μόνο μπορούν να αποτελέσουν, δηλαδή ως δυνάμεις διαμεσολάβησης και ανάθεσης και όχι ως δόμηση του συλλογικού υποκειμένου του εργατικού κινήματος. Στην προσπάθεια δε να χτυπήσουν την στρατιωτική και πολιτική ισχύ του αστικού κράτους με τα ίδια του τα όπλα, έχτισαν τις οργανωτικές τους δομές, δηλαδή τα κόμματα “νέου τύπου”, με πολλά από τα στοιχεία της ιεραρχικής γραφειοκρατίας του αστικού κράτους και του καπιταλιστικού τρόπου λήψης αποφάσεων στην παραγωγή.

Από την παλίρροια των εργατικών κινημάτων, που ιστορικά ολοκληρώθηκε στον μεσοπόλεμο, μέχρι και σήμερα έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Στην Ευρωπαϊκή και εγχώρια συγκυρία της ενδεχόμενης ανέλιξης μίας αριστερής γραφειοκρατίας στην κρατική εξουσία η κατάληψη του κράτους δεν αντιμετωπίζεται πλέον καν εργαλειακά σαν αναγκαίο κακό, αλλά σαν στρατηγικός στόχος για την κοινωνική σωτηρία από τις επιπτώσεις που έχει επιφέρει ο νεοφιλελευθερισμός στον κοινωνικό ιστό. Στη σύγχρονη αριστερή μυθολογία, το κράτος εκλαμβάνεται αρρήτως ως το τελευταίο οχυρό της πολιτικής απέναντι στη γιγάντωση της κοινωνικής εξουσίας του κεφαλαίου, και έτσι ουσιαστικά απεμπολούνται οι αναλύσεις περί της αστικής φύσης του. Η σύγχρονη λοιπόν αντίληψη της αριστερής γραφειοκρατίας για το κράτος είναι πολλά βήματα πίσω ακόμη και από τις παλαιότερες λανθασμένες προσεγγίσεις, που ήδη κρίθηκαν ιστορικά ως καταστροφικές για την υπόθεση της απελευθέρωσης. Μην έχοντας μάλιστα μία πρόταση εξουσίας για την – έστω μερική – ενίσχυση των σύγχρονων δυνάμεων κοινωνικής εξουσίας που αντιτίθενται στην εξουσία του κεφαλαίου και πραγματώνουν στην πράξη νέους όρους σύνταξης της κοινής ζωής, η αντίληψη αυτή είναι πίσω ακόμη και από τις παρελθούσες πια σοσιαλδημοκρατικές εκδοχές της αριστεράς, όσες τουλάχιστον διατηρούσαν κάποια ελάχιστη σχέση με τον στρατηγικό στόχο του μετασχηματισμού της κοινωνίας.

Τι όμως τελικά αντιπροσωπεύει η σύγχρονη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στην αριστερή γραφειοκρατία και το κράτος; Δεν είναι τυχαίο πως το επιχείρημα της κοινωνικής σωτηρίας μέσω της κατάληψης της κρατικής εξουσίας ελκύει μεγάλο μέρος των καταπιεζόμενων, που διατηρούν ακόμη την ανάμνηση των Δυτικών κρατών πρόνοιας και μία – αν και ελάχιστη – προσδοκία από συλλογικές κινητοποιήσεις ως μέσο ανάθεσης / πίεσης για υλικές απολαβές από τον βασικό φορέα διαμεσολάβησης του ανταγωνισμού, το κράτος. Μολονότι σήμερα πολλοί τείνουν να βλέπουν στο μεταπολεμικό ευρωπαϊκό κοινωνικό κράτος το μόνο αποτελεσματικό τρόπο εξασφάλισης κοινωνικών και οικονομικών δικαιωμάτων για τη μεγάλη μάζα του πληθυσμού, είναι προφανές πλέον, από ιστορική σκοπιά, ότι αυτός ο διακανονισμός ήταν προσωρινός, αλλά και περιορισμένης εμβέλειας· είχε δε ως μοναδικό σκοπό να κατευνάσει τις αναστατωμένες εργατικές τάξεις των μετααποικιοκρατικών δυνάμεων και να αποτρέψει τον σοβιετικό κίνδυνο. Ομοίως, οι σημερινές αριστερές γραφειοκρατίες δεν προσπαθούν να αντιπροσωπεύσουν την είσοδο του κοινωνικού παράγοντα στο προσκήνιο, δηλαδή τις κοινωνικές δυναμικές της ρήξης με την καπιταλιστική κυριαρχία και της δημιουργίας νέων όρων της κοινής ζωής, που είναι πια διάχυτες σε κάθε πτυχή του κοινωνικού και σε κάθε ήπειρο του πλανήτη. Αντίθετα, αποπειρώνται να αντιπροσωπεύσουν με όρους παλαιάς κοπής τις προσδοκίες των συμπιεζόμενων μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων να γυρίσουν στο καπιταλιστικό παρελθόν του κράτους πρόνοιας, τότε που ο ανταγωνισμός διεξαγόταν περισσότερο με όρους κοινωνικής συναίνεσης παρά επιβολής.

Είναι, λοιπόν, κατανοητό το ότι το φιλόδοξο σχέδιο ανακατανομής του πλούτου προς όφελος των μεσαίων και χαμηλών στρωμάτων που ευαγγελίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ δημιουργεί ενθουσιασμό και προσδοκία σε ένα μεγάλο κομμάτι των κοινωνικών κινημάτων, εντός και εκτός Ελλάδας. Άλλωστε, στην παρούσα συνθήκη, ο νεοκευνσιανισμός του ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να προελαύνει με ένα δονκιχωτικό ηρωισμό μέσα στα συντρίμμια που αφήνει πίσω του ο αδηφάγος νεοφιλελευθερισμός, ο οποίος, αφού λεηλάτησε για δεκαετίες τον Παγκόσμιο Νότο, καταναλώνει αυτή τη στιγμή την ευρωπαϊκή περιφέρεια. Η εικόνα αυτή εξηγεί τις διαστάσεις που έχει πάρει η φήμη του ΣΥΡΙΖΑ στο εξωτερικό, και τις μεγάλες προσδοκίες που γεννά η εκλογική του άνοδος. Ωστόσο, αντίθετα με τον ευρωπαίο που παρακολουθεί την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ από απόσταση, ο εγχώριος ψηφοφόρος έχει συνείδηση ότι η δυνατότητα του κόμματος αυτού για ριζοσπαστική αλλαγή, ακόμα και αν πάρει τη εξουσία, θα είναι πολύ περιορισμένη.

Εκτιμούμε ότι οι προσδοκίες των επισφαλών μεσαίων στρωμάτων για επιστροφή σε κάποιον πιο συμβατό με τον άνθρωπο καπιταλισμό δεν πρόκειται να εκπληρωθούν. Τα σύγχρονα έθνη-κράτη διέρχονται σοβαρή κρίση, τόσο από την ισχυροποίηση και διάχυση της κοινωνικής εξουσίας του κεφαλαίου και των μη κρατικών δομών του, όσο και από τις εγγενείς αντιφάσεις τους ως θεσμών αντιπροσώπευσης. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η κατάληψη του κράτους δε συνεπάγεται την κατάκτηση της κοινωνικής εξουσίας. Επιπλέον, η σύγχρονη αναμέτρηση διεξάγεται ανάμεσα στην ισχυροποιημένη κοινωνική εξουσία του κεφαλαίου και την κοινωνική αντιεξουσία των καταπιεζόμενων. Οι ριζοσπαστικές κοινωνικές αλλαγές του αύριο δεν περνούν μέσα από το αστικό κράτος και τους θεσμούς αντιπροσώπευσής του, αλλά μέσα από την ανατροπή και αποδιάρθρωση των κρατικών θεσμών και την ανάδυση κοινωνικών δομών εξουσίας εμμενών και αδιαχώριστων από την κοινωνία. Υπό αυτούς τους όρους η κατάληψη του αστικού κράτους από μία αριστερή γραφειοκρατία μόνο αρνητική μπορεί να αποβεί για τα αυτόνομα κινήματα, αν δεν διευρύνει τους ζωτικούς χώρους ανάπτυξής της κοινωνικής τους εξουσίας κόντρα στην εξουσία του συμπλέγματος εθνών κρατών / διεθνούς κεφαλαίου.

Ωστόσο, η απόρριψη από μέρους της μεταρρυθμιστικής οδού που πρεσβεύει η σύγχρονη αριστερά δεν συνεπάγεται μια άκριτή αποδοχή της επαναστατικής παρακαταθήκης του 20ού αιώνα. Σε ένα ύστερο καπιταλισμό άυλης και κατακερματισμένης εργασίας, όπου το χρέος και η τρομολαγνεία αποτελούν τα νέα εργαλεία πειθάρχησης, και όπου τα κέντρα εξουσίας είναι απομακρυσμένα από το πληθυσμό πάνω στον οποίο κυριαρχούνε, δεν υπάρχει πλέον ούτε Χειμερινό Ανάκτορο για να καταλάβουμε ούτε βεβαίως και προοπτική κατατρόπωσης του αντιπάλου με στρατιωτικούς όρους. Η γειτονιά, ο δρόμος, η πλατεία, έχουν -σε μεγάλο βαθμό- αντικαταστήσει το εργοστάσιο ως ο χώροι εκτύλιξης του κοινωνικού και ταξικού ανταγωνισμού. Η επανανοηματοδότηση της έννοιας της κοινότητας, το σπάσιμο της κοινωνικής απομόνωσης, η δημιουργία οριζόντιων και συμμετοχικών δομών στηριγμένων στην ισότητα, την αλληλεγγύη και την αμοιβαία αναγνώριση, αποτελούν σήμερα επαναστατική πρακτική.

Σήμερα είναι καταφανές ότι μια πραγματικά ριζοσπαστική κοινωνική αλλαγή θα είναι αποτέλεσμα όχι των πράξεων μιας πεφωτισμένης πρωτοπορίας, αλλά της τελικής αναμέτρησης ανάμεσα σε μια εκτενή και προϋπάρχουσα μορφή κοινωνικής συνύπαρξης με τις δομές της κυριαρχίας. Σε αυτό το πνεύμα, τα νεότατα κινήματα δεν επιδιώκουν να μεταρρυθμίσουν τις υπάρχουσες πολιτικές και οικονομικές δομές, αλλά να χτίσουν χιλιάδες μικρές εναλλακτικές στις ρωγμές του υπάρχοντος συστήματος, εκεί δηλαδή που οι καπιταλιστικές αξίες δεν μπορούν να επικρατήσουν. Στην εξατομίκευση της καπιταλιστικής αγοράς και στην γραφειοκρατία του κράτους αντιπροτείνουν τη συλλογική διαχείριση των κοινών αγαθών, μέσα από την αυτοοργάνωση των οριζόντιων κοινοτήτων που δημιουργούνται γύρω από αυτά. Οικοδομούν έτσι τις υλικές συνθήκες της πολιτικής αυτονομίας, την κοινωνική αναπαραγωγή που το κράτος και η αγορά αδυνατούν πλέον να εξασφαλίσουν, και δημιουργούν νέες φαντασιακές σημασίες κοινωνικής συνεργασίας για να αντικαταστήσουν τις κυρίαρχες αξίες της ατομικής κοινωνικής ανέλιξης και υλικής ευημερίας.

Aυτόνομα Κινήματα & Αριστερές Κυβερνήσεις
Η έντάσεις ανάμεσα στα αυτόνομα κινήματα και τις αριστερές κυβερνήσεις έγιναν εμφανείς στη Νοτια Αμερική την προηγούμενη δεκαετία, με την επανεμφάνιση της κρατιστικής αριστεράς. Η παράδοση της αυτονομίας έχει γερές ρίζες στη Λατινική Αμερική, σε μεγάλο βαθμό λόγω της πολιτικής οργάνωσης των ιθαγενών πληθυσμών, με σημαντικότερο –αλλά όχι μοναδικό– παράδειγμα τους Ζαπατίστας, άλλα και λόγω της δράσης μία πληθώρας κινημάτων που δεν επιλέγουν την πεπατημένη οδό για τους αγώνες τους: τους ακτήμονες της Βραζιλίας, τα ανακτημένα εργοστάσια της Αργεντινής, το πόλεμο του νερού στη Βολιβία. Ενώ τα κινήματα αυτά γιγαντώθηκαν σε συνθήκες νεοφιλελεύθερης επέλασης, την δεκαετία που πέρασε βρέθηκαν αντιμέτωπα με μία σειρά από αριστερές κυβερνήσεις, προϊόντα και αυτές του κοινωνικού αναβρασμού που προκάλεσε η νεοφιλελεύθερη άλωση: από την μετριοπαθή σοσιαλδημοκρατία του Λούλα στη Βραζιλία ή του Κίρσνερ στην Αργεντινή, μέχρι πειράματα ριζοσπαστικού πολιτικού μετασχηματισμού όπως αυτά του Τσάβες στη Βενεζουέλα και -σε μικρότερο βαθμό- του Μοράλες στην Βολιβία.

Ένα πρώτο εμφανές αποτέλεσμα της επικράτησης της αριστεράς για τα κινήματα βάσης υπήρξε η άμβλυνση (αλλά όχι η οριστική παύση) της καταστολής. Η απόσυρση της κυβερνητικής κάλυψης από τους τραμπούκους των γαιοκτημόνων και τις παραστρατιωτικές οργανώσεις, η μείωση των βασανισμών και των φυλακίσεων, σήμανε μία τεράστια αλλαγή για τα κινήματα αυτά, που πληρώνουν για την πολιτική τους δράση βαρύ φόρο αίματος.

Μια άλλη θετική πτυχή ήταν η παύση των πιο θεαματικών και καταστροφικών σχεδίων νεοφιλελεύθερης ανάπτυξης, και κυρίως της εξόρυξης μεταλλευμάτων. Ωστόσο, πολλές «προοδευτικές» κυβερνήσεις, με πρόσχημα την «ανάπτυξη» επανέφεραν τα μεγαλεπήβολα σχέδια μεταμφιεσμένα σε «επενδύσεις εθνικού ενδιαφέροντος». Πρέπει να παραδεχτούμε ότι η Βενζουέλα, όπου μια μορφή λαϊκής αυτονομίας ευδοκίμησε την εποχή του Τσάβες, έχει μια ξεχωριστή θέση σε αυτή τη λίστα· ωστόσο η εμμονή στη χρήση ορυκτών καυσίμων ως κινητήρια δύναμη της οικονομίας συνεχίζει να έχει ως αποτέλεσμα μεγάλη περιβαλλοντική καταστροφή αλλά και –κυρίως– τον εκτοπισμό ή των αφανισμό ιθαγενών πληθυσμών. Είναι προφανές ότι οι κυβερνήσεις, ακόμα και όταν είναι αριστερές, παραμένουν προσηλωμένες στο καπιταλιστικό φαντασιακό της απεριόριστης ανάπτυξης.

Η μεγαλύτερη, όμως, απειλή που παρουσιάζουν οι αριστερές κυβερνήσεις για τα κινήματα βάσης είναι η απώλεια της αυτονομίας τους. Οι αριστερές κυβερνήσεις θαυμάζουν τα κοινωνικά κινήματα για τις σχέσεις αλληλεγγύης που δημιουργούν στο εσωτερικό τους, για τη σύνδεση τους με την κοινωνία, για τη φαντασία και δημιουργικότητα με την οποία λύνουν τα προβλήματα και, κυρίως, για το πόσο μεγάλες αλλαγές μπορούν να προκαλέσουν με ανύπαρκτα ή ελάχιστα οικονομικά μέσα. Σε αυτή την κατεύθυνση,πολλές Λατινοαμερικάνικες κυβερνήσεις προσπάθησαν να εργαλειοποιήσουν τα κινήματα για να ασκήσουν κοινωνική πολιτική, μετατρέποντας πολλούς από τους πιο εμφανείς και δυναμικούς αγωνιστές σε γραφειοκράτες, κατευνάζοντας τα πιο ριζοσπαστικά κομμάτια των κινημάτων μέσα από πολιτικές κοινωικών παροχών και διεξάγοντας ένα χαμηλής έντασης πόλεμο ενάντια στα κινήματα που αρνούνται να ευθυγραμμιστούν με την κρατική πολιτική –κάποιες φορές φτάνοντας να τα κατηγορήσουν ως «πράκτορες της δεξιάς». Όχι μόνο δεν «εμπλουτίζεται» έτσι το κράτος με τη δυναμική των κοινωνικών κινημάτων, αλλά και αυτά υποτάσσονται στα σχέδια του, χάνουν τη δυναμική τους και συνήθως διαλύονται. Αντίστοιχη εμπειρία είχαμε στην Ελλάδα όταν το «ριζοσπαστικό» ΠΑΣΟΚ με την άνοδό του στην εξουσία το 1981 σήμανε το τέλος του μεταπολιτευτικού αναβρασμού, και ενσωμάτωσε ένα μεγάλο μέρος της ευρύτερης αριστεράς στη φαυλοκρατία που εγκαθίδρυσε. Το ίδιο θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε και για την κυβέρνηση του Φελίπε Γκονθάλεθ στην Ισπανία την ίδια εποχή.

Η Άλλη Προοπτική – τα Σύγχρονα Αυτόνομα Κινήματα ως Συλλογικά 
Υποκείμενα για την Κοινωνική Αλλαγή
Τη στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο έχει εμφανώς κλείσει ένας μεγάλος κύκλος κινητοποίησης στην Ελλάδα, αλλά και παγκόσμια, ο οποίος έχει αφήσει πίσω μία σημαντική παρακαταθήκη αμεσοδημοκρατικών δομών (εργατικοί συνεταιρισμοί, τοπικές συνελεύσεις, κοινωνικά κέντρα, δομές αλληλεγγύης, κινήσεις υπεράσπισης των κοινών αγαθών, εγχειρήματα κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας), αλλά και μία μεγάλη κόπωση και απογοήτευση, αφού το πρόγραμμα της νεοφιλελεύθερης επίθεσης των τελευταίων χρόνων εκτελέστηκε κατά γράμμα παρά την έντονη προσπάθεια και το μεγάλο προσωπικό κόστος χιλιάδων αγωνιστών. Η ματαίωση εύκολα μπορεί να βυθίσει τις συλλογικότητες σε εσωστρέφεια και να επιτρέψει σε κάποια κομμάτια του κινήματος –ήδη επιρρεπή σε αυτές τις πρακτικές- να επιστρέψουν στους δρόμους της αυτάρεσκης αναζήτησης της «ιδεολογικής καθαρότητας» και του «πραγματικού» επαναστατικού υποκειμένου, δρόμους που στον εικοστό αιώνα αποτελέσανε εισιτήριο χωρίς επιστροφή προς την πολιτική ασημαντότητα και τον σεχταρισμό.

Το πολιτικό κενό που αφήνει αυτή η απογοήτευση, αλλά και η έλλειψη ουσιαστικού οράματος κοινωνικού μετασχηματισμού από τα κάτω, εκμεταλλεύονται τα κόμματα της κοινοβουλευτικής αριστεράς για να επαναφέρουν την λογική της ανάθεσης και να γίνουν οι κεντρικοί φορείς και εντολοδόχοι της επιθυμίας για κοινωνική αλλαγή. Επαναλαμβάνοντας τις πρακτικές του 20ού αιώνα, χρησιμοποιούν την ηγεμονική τους θέση για να καρπωθούν την πολιτική υπεραξία των κοινωνικών κινητοποιήσεων και για να δημιουργήσουν δομές αντιπροσώπευσης στο εσωτερικό των κινημάτων, περιθωριοποιώντας τις στοχεύσεις και τα αιτήματα που δεν ταιριάζουν στο πολιτικό τους πρόγραμμα και εκτρέποντας έτσι τη δράση των κοινωνικών υποκειμένων προς την κοινοβουλευτική οδό

Μένει ακόμα πολύς δρόμος στα νεοφώτιστα οριζόντια κινήματα για να υπερβούν το τοπικό και το συγκεκριμένο, να συνδεθούν με το ευρύτερο πολιτικό γίγνεσθαι, να δημιουργήσουν νέους πολιτικούς χώρους στους οποίους θα συνδιαμορφώνονται οι όροι της κοινής μας ζωής, να περάσουν δηλαδή από την συνύπαρξη στη σύμπραξη. Ωστόσο, τα οριζόντια και προεικονιστικά κινήματα, μολονότι βρίσκονται στη μειοψηφία, αποτελούν σήμερα την βασική ανταγωνιστική δύναμη προς το υπάρχον σύστημα κυριαρχίας, που πλησιάζει γοργά στα κοινωνικά και οικολογικά του όρια.

Τα αυτόνομα κινήματα στοχεύουν όχι στην κατάληψη της εξουσίας, αλλά στο διασκορπισμό της: φαντάζονται νέους θεσμούς διαχείρισης της κοινωνικής και οικονομικής ζωής για να αντικαταστήσουν την αστική δημοκρατία, που έχει βυθιστεί σε μία βαθιά δομική κρίση αναπαραγωγής, αντιπροσώπευσης και οικολογικής βιωσιμότητας. Και αυτό δεν σημαίνει την εκπόνηση ενός συγκροτημένου εξουσιαστικού σχεδίου, αλλά τη σφυρηλάτηση δεσμών και θεσμών που θα επιτρέψουν τη σύνθεση του συγκεκριμένου και του τοπικού με το καθολικό και το παγκόσμιο. Οι αγώνες για τα κοινά αγαθά, τη γνώση, τη γη, το νερό, την υγεία, αφήνουν μία παρακαταθήκη προσιτών και συμμετοχικών θεσμών, που μπορούν να αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά μίας εξουσίας των προσώπων και όχι των αντιπροσώπων. Το πείραμα του ελευθεριακού κοινοτισμού υποδεικνύει τη δημιουργία πολιτικά ενεργών κοινοτήτων και τη χρήση των αυτοδιοικητικών θεσμών ως ανάχωμα στον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό και ως πρόσφορο πεδίο εφαρμογής της απομεγέθυνσης και της τοπικοποίησης. Η υπόσχεση της αυτοδιαχείρισης της εργασίας, των εργατικών συνεταιρισμών και της ομότιμης παραγωγής, δείχνουν ένα μονοπάτι μέσα, ενάντια και πέρα από το κράτος και την αγορά. Σε κάθε περίπτωση, η νέα συντάσσουσα δύναμη θα είναι πολύμορφη, αντανακλώντας τις χιλιάδες αγωνιστικές υποκειμενικότητες που γεννάει η κυριαρχία του κεφαλαίου σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής.

Δεν υπάρχει βέβαια τίποτα το αναπόφευκτο στην ανάδυση αυτού του νέου κόσμου, καμία τελεολογική βεβαιότητα ότι αυτός θα επέλθει, όπως και δεν εκπληρώθηκαν οι νομοτελειακές προβλέψεις έλευσης της ελεύθερης κοινωνίας του 19ου αιώνα. Η πάλη για την επικράτηση των από κάτω απέναντι στην κυριαρχία του κεφαλαίου θα εκτυλιχτεί στο ενδεχομενικό πεδίο του κοινωνικού ανταγωνισμού, και θα εξαρτηθεί από την πρόθεση τους να μετουσιώσουν την απογοήτευση σε κοινωνική δημιουργικότητα, να απεγκλωβιστούν απο περιοριστικές ταυτότητες και ιδεολογικές βεβαιότητες, να προσπεράσουν τις υποσχέσεις διαμεσολάβησης και να αυτοσυγκροτηθούν σε δρών και θεσμίζον κοινωνικό υποκείμενο.